[UPDATE] Open brief aan de politiek: overweeg plantaardige voedselvoorziening als oplossing

[Update: reactie van minister Schouten; zie onderaan] 

Steeds meer Nederlanders kiezen voor een veganistische leefwijze. Dit begint met een zoektocht naar betere keuzes door het stellen van kritische vragen, het vergaren van kennis en daar helder over te redeneren. Veganisme is in de basis een ethische stellingname tegen het gebruik van dieren. Maar de mensen die deze keuze maken weten dat het niet gebruiken van dieren ook een aanzienlijke bijdrage levert aan de klimaatdoelstellingen en het terugdringen van het ernstige verlies aan biodiversiteit. Zo aanzienlijk zelfs dat we een grondoppervlak zo groot als het continent Afrika aan landbouwgrond zouden kunnen teruggeven aan de natuur als we wereldwijd het dier uit de voedselketens halen.

Landgebruik
Het terugdringen van de belasting van onze landerijen is vanuit ons eigen, menselijke belang gezien het belangrijkste argument om in te zetten op een vegan/diervrije voedselvoorziening. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties stelt vast dat bijna 80 procent van de mondiale landbouwgrond in gebruik is voor de veehouderij. Dieren moeten namelijk eten. En veel ook. Eén koe eet wel zestig kilo gras op een dag. In ons land is dan ook 40 procent van het totale grondoppervlak in gebruik voor veedieren. Als we het dier uit de voedselketen halen, kunnen de natuurarme weilanden en maïsvelden die nodig zijn voor veevoer omgevormd worden tot natuurgebieden. Dit helpt het klimaat. Bomen slaan namelijk veel meer CO2 op dan gras. Daarnaast koelen bossen het klimaat af, creëren bossen wolken (en zodoende regen) en bieden natuurgebieden ruimte voor plant- en diersoorten die bedreigd zijn met uitsterven. 

Plantaardig dieet
Het kán. Volgens de grootste diëtistenverenigingen ter wereld is het tijdens iedere fase van het leven mogelijk om gezond te leven op een plantaardig dieet. Desondanks stellen voorstanders van de veehouderij dat een vegan eetpatroon niet het meest gezonde of het meest duurzame is. Die mensen nodigen we graag uit om meer buiten de bestaande denkkaders te denken. Hoe kunnen we ons dieet volwaardig plantificeren en welke kansen biedt dit voor de volksgezondheid? Op welke manieren kunnen we het vrijgekomen grondoppervlak beter benutten? Hoe kunnen we voedselreststromen inzetten in plaats van dierlijke mest? Wat kan dit betekenen voor het terugdringen van de mestproblematiek en de verbetering van de kwaliteit van het Nederlandse drinkwater? Welke kansen biedt dit alles de samenleving en economie? En vooral: hoe kunnen we een diervrije voedselvoorziening inzetten voor het Nederlandse klimaat en biodiversiteit? 

Kansen benutten
Van het EU-budget gaat bijna 40 procent naar de landbouw. Toch leveren subsidies voor de veehouderij de Nederlandse samenleving netto gezien niets op. Wel zorgt de vee-industrie voor tweederde van de broeikasgassen van de totale Nederlandse voedselproductie. Nederland staat in de top vijf van EU-landen die de meeste voedselgerelateerde broeikasgassen uitstoten. De ambitie om hier verandering in te brengen is er al. Vier Ministeries schreven in 2016 samen aan de Tweede Kamer dat Nederland binnen 10 jaar 'de onbetwiste koploper met zo laag mogelijke uitstoot van broeikasgassen bij de productie van voedsel' wil zijn. Daarvoor moet nog veel gebeuren, want de realiteit is dat Nederland op dit moment van alle Europese landen zelfs het verst verwijderd is van het behalen van de klimaatdoelstellingen. 

Wij mensen zitten allemaal in hetzelfde klimaatschuitje en zullen het samen op moeten lossen. Laten we dan ook kijken naar de kansen die het biedt als we het dier uit de voedselketens halen door het pro-veehouderijbeleid om te vormen naar subsidies voor natuurbeheer, CO2-opname/opslag door natuur en productie van plantaardige voeding. 

Wij roepen politieke partijen op om een landbouwsysteem zonder dieren serieus te gaan overwegen. Het Planbureau voor de Leefomgeving, het RIVM, het Voedingscentrum, de Gezondheidsraad, de Wageningen Universiteit en andere instellingen doen wat ons betreft momenteel veel te weinig onderzoek naar de voordelen, de uitdagingen en de kansen van een vegan voedselvoorziening. 

Graag vernemen we van u, en wij hopen dat we op korte termijn hierover met u in gesprek kunnen komen.

Deze brief is ondertekend door: Nederlandse Vereniging voor Veganisme, Even Geen Vlees, Bite Back, Animal Rights, Plenty Food, Sea First Foundation, Sea Shepherd, Vegetariërsbond, The Save Movement Nederland, Een Dier Een Vriend, Dier en Recht, Caring Vets, Ganzenbescherming Nederland, Vegan Student Association Groningen, Stichting Melief, Stichting Plenty Food Nederland, Vegan Church, Comité Dierennoodhulp, Netwerk ter bevordering van Biocyclische-Veganlandbouw Nederland & Vlaanderen, Eyes on Animals, Dierbewustleven, Ex-legkipjes, Red een Legkip, VeggieSquad, CoralGardening, Smart Parks, Vegan Strike Group, Stichting Belangengroep “Rechten voor al wat leeft”, Akka’s Ganzenparadijs, Stichting BeLeef de Peerdegaerdt, Stichting De Leemweg rundvee-opvang en Stichting De Nobele Hoeve. 

Lees ook:
"32 Organisaties Roepen De Politiek Op"
Vegetarisch, voor het milieu
Hoe zit nou met soja en ontbossing?
De Impact van soja van MilieuCentraal 
Is soja duurzaam van ProVeg
Soja heeft ten onrechte een slecht imago en NL loopt voorop van De Correspondent 

Update:  
Het antwoord van minister Carola van Schouten: "Kabinet wil keuze voor plantaardig of dierlijk voedsel aan burger laten. Het kabinet streeft naar een goede en gezonde balans in de verhouding van dierlijke en plantaardige eiwitten in het eetpatroon van de consument, zonder de keuzevrijheid van de burger te beperken." Aldus minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in haar brief aan de Tweede kamer (pdf) in een reactie op bovenstaande Open Brief.