Factsheet Additieven
Download de Factsheet Additieven (PDF)
Dit factsheet is deel 7 in een groeiende serie.
Additieven zijn stoffen zonder voedingswaarde die in kleine hoeveelheden worden toegevoegd om de eigenschap van een product te veranderen. Soms is dat cosmetisch (kleurstof, glansmiddel), maar het kan ook technologisch zijn, denk aan bakpoeder, emulgatoren, geleermiddelen of een conserveermiddel. Veel van deze additieven dragen een E-nummer. Al sinds de jaren 70 en 80 circuleren er lijsten (de beruchte Hôpital de Paris/Villejeuf list) die waarschuwen voor de gevaren van E-nummers. In latere jaren gevolgd door een stroom aan boekjes, en tegenwoordig kun je je via internet bang laten maken.
Ik heb zelf in 2001 voor de Alternatieve Konsumentenbond een goed lopende publicatie over E-nummers geschreven, waardoor ik weet dat je eigenlijk maar blij mag zijn met een dergelijke transparantie op het etiket: je weet tenminste wat er in gestopt is. En zo nodig kun je ze vermijden. Omdat je ze wantrouwt, of omdat ze van slachtproducten gemaakt zijn. Dat geldt niet voor een aantal ‘ongenummerde’ additieven. Die hoeven niet nader toegelicht te worden op het etiket omdat het ‘het geheim van de smid’ is, zoals aroma’s (geur- en smaakstoffen). Of ze hoeven zelfs helemaal niet op het etiket te staan omdat ze alleen in het proces een functie hadden, en niet meer in het eindproduct. Denk aan proceshulpstoffen als gelatine, gebruikt om wijn te klaren, stremsel van dode kalfjes om kaas te maken, of aan gelatine als draagstof voor beta caroteen, een kleurstof met E-nummer 160A.
Transparantie en vertrouwen met het V-Label keurmerk
Wil je ook deze vermijden, dat heb je aan etiketinformatie niet genoeg. Het beste kun je dan afgaan op het V-Label Keurmerk. Een van de eisen van dit keurmerk is dat de additieven niet van dode dieren gemaakt zijn.
Er zijn 335 (stand september 2018) additieven die een nummer toegewezen hebben gekregen: een E-nummer. Overigens hoeft dit nummer niet op het etiket te staan, als de stof gebruikt is: de fabrikant mag ook de chemische benaming van de stof geven. Van deze 335 E-nummers zijn er 2 altijd ongeschikt voor vegetariers, omdat ze van luizen gemaakt worden (E120, de rode kleurstof karmijn, en E904, het glansmiddel schellak). Daarnaast zijn 50 E-nummers van ‘vegetarisch verdachte’ herkomst: ze kunnen van slachtproducten gemaakt zijn, maar het hoeft niet. We geven in onderstaande tabel een overzicht.
Verdachte E-nummers in voeding
| Niet-vegetarisch bestanddeel | E-nummer |
| Luizen | E120 E904 |
| Gelatine | E160a E160d E160e E161b |
| Haren | E920 |
| Slachtvet | E304 E422 E432 E433 E434 E435 E436 E442 E445 E470a E470b E471 E472a E472b E472c E472d E477e E472f E473 E474 E475 E476 E477 E479b E481 E482 E483 E491 E492 E493 E494 E495 E570 E1518 |
| Sardientjes | E626 E627 E628 E629 |
| Vlees/sardientjes | E630 E631 E632 E633 E634 E635 |
| Gelatine/slachtafval | E640 |
NB: een aantal E-nummers is op basis van melk, ei of bijenwas. Deze zijn niet geschikt voor veganisten, maar wel voor vegetariërs. We hebben ze in bovenstaand overzicht weggelaten.
Wil je meer achtergrondinformatie over E-nummers, raadpleeg dan de site van het Voedingscentrum. Hun informatie is nuchter en feitelijk.
En heb je het niet op E-nummers, dierlijk of niet: als je zelf je eten bereidt met verse ingrediënten, en goedkope, calorierijke en voedingsstoffenarme producten vermijdt, kom je ze sowieso niet veel tegen.
Download de hele Factsheet Additieven (PDF)
