Vitamine B12 is een essentiële voedingsstof waar je lichaam niet zonder kan. Vooral voor vegetariërs en veganisten is het belangrijk om te begrijpen hoe deze vitamine werkt, omdat B12 vrijwel uitsluitend voorkomt in dierlijke producten. In deze tekst leggen we uit wat vitamine B12 is, welke functies het heeft, hoe het wordt opgenomen in het lichaam, en wat de gevolgen kunnen zijn van een tekort.
Wat is vitamine B12 precies?
Vitamine B12, ook wel cobalamine genoemd, is een in water oplosbare vitamine met een complexe chemische structuur. Er bestaan verschillende vormen van B12, zoals methylcobalamine en cyanocobalamine. In supplementen wordt vaak voor cyanocobalamine gekozen omdat het stabiel en goed houdbaar is, terwijl in het lichaam actief gebruik wordt gemaakt van onder andere methylcobalamine en adenosylcobalamine.
Belangrijke functies in het lichaam
Vitamine B12 vervult meerdere vitale functies. Het is betrokken bij de aanmaak van rode bloedcellen, ondersteunt de werking van het zenuwstelsel, en speelt een rol bij de vorming van DNA. Zonder voldoende B12 kunnen deze processen verstoord raken.
De rol van B12 bij energie, bloed en zenuwen
Bloedaanmaak
Een van de belangrijkste taken van B12 is het ondersteunen van de productie van rode bloedcellen. Een tekort kan leiden tot bloedarmoede, met klachten zoals vermoeidheid, bleekheid en kortademigheid.
Zenuwgeleiding
B12 is ook nodig voor de aanmaak van myeline, de beschermlaag rond zenuwen. Zonder voldoende B12 kunnen zenuwen beschadigd raken, wat kan leiden tot tintelingen, gevoelloosheid of coördinatieproblemen.
DNA-synthese
Samen met foliumzuur is B12 nodig voor de aanmaak van nieuw DNA. Dit is vooral belangrijk voor snel delende cellen, zoals in het beenmerg en de darmwand.
Hoe B12 wordt opgenomen in het lichaam
Spijsvertering en opname
De opname van B12 is een complex proces. In de maag komt B12 vrij uit voedsel door de werking van maagzuur. Daarna bindt het zich aan een stof genaamd intrinsieke factor, die in de maagwand wordt aangemaakt. Deze combinatie wordt in de dunne darm herkend en opgenomen in het bloed.
Leveropslag en reserves
B12 wordt opgeslagen in de lever, en het lichaam heeft meestal een voorraad voor meerdere jaren. Dit is de reden dat een tekort zich vaak pas na lange tijd openbaart, vooral bij mensen die geen dierlijke producten eten of bij wie de opname verstoord is.
Laat je 7 of 30 dagen inspireren
Graag sturen we je 7 of 30 heerlijke recepten. We hebben een culi-challenge, een budget-challenge en een 30 dagen challenge. Doe mee!
Waarom opname soms niet goed gaat
Leeftijd
Bij het ouder worden neemt de productie van maagzuur vaak af. Daardoor wordt B12 minder goed uit voeding gehaald.
Medicatiegebruik
Maagzuurremmers, zoals omeprazol, kunnen de opname van B12 belemmeren doordat ze het maagzuurgehalte verlagen.
Ziekten of erfelijke factoren
Sommige aandoeningen zoals pernicieuze anemie, coeliakie of de ziekte van Crohn kunnen de opname van B12 in de darm verstoren. Er bestaan ook zeldzame erfelijke stoornissen die het transport of de verwerking van B12 bemoeilijken.
Wat er gebeurt bij een tekort aan B12
Gevolgen op korte en lange termijn
Een B12-tekort kan zich langzaam ontwikkelen. Vroege symptomen zijn onder meer vermoeidheid, duizeligheid en geheugenproblemen. Op de lange termijn kunnen zenuwklachten ontstaan die soms blijvend zijn.
Omkeerbaarheid van symptomen
Als een tekort tijdig wordt ontdekt en behandeld (bijvoorbeeld met supplementen of injecties), kunnen de meeste klachten verdwijnen. Langdurige tekorten kunnen echter blijvende schade veroorzaken, vooral aan het zenuwstelsel.
Bekijk de checklist: zo weet je of je genoeg B12 binnenkrijgt.