Voedingsvragen zomer 2025:

Voedingsvragen & antwoorden uit Lekker Vega Magazine ‘zomer’

Is jodium een aandachtspunt als ik weinig brood eet?

Jodium kan een aandachtspunt, zeker als je weinig of geen brood eet. Jodium is essentieel voor een goed werkende schildklier en wordt in Nederland via brood (met gejodeerd bakkerszout) binnengekregen. Als je weinig brood eet, kan je jodiuminname te laag worden.

Andere voedingsmiddelen die jodium bevatten zijn zuivel en eieren. Deze kunnen dus bijdragen aan de jodiuminname bij een vegetarisch dieet. Bij een volledig plantaardig voedingspatroon vallen deze bronnen weg, en is het extra belangrijk om op andere manieren voldoende jodium binnen te krijgen.

Zeewier is de enige natuurlijke plantaardige bron van jodium. Het jodiumgehalte verschilt echter sterk per soort. Daarom wordt gebruik van jodiumsupplementen waar zeewieren in zitten, zoals kelptabletten, afgeraden. Bruinwieren zoals kombu (kelp) bevatten vaak te veel jodium, maar kleine hoeveelheden zeewiervlokken van milde soorten, zoals nori of dulse, kunnen wel veilig zijn. Een hoeveelheid van 2 tot 3 theelepels zeewiervlokken per week wordt als veilig beschouwd en kan een goede aanvulling zijn. Daarnaast is gejodeerd keukenzout een goede en praktische bron.

Voor meer: zie de factsheet Zeewier & Jodium

Wat zijn gefermenteerde producten en waarom zijn ze goed voor je gezondheid?

Gefermenteerde producten zijn voedingsmiddelen waarin natuurlijke suikers worden omgezet door micro-organismen zoals bacteriën of gisten, wat resulteert in zuren, alcohol of gas. Dit proces verandert niet alleen de smaak en textuur van het voedsel, het verhoogt ook de houdbaarheid en kan de voedingswaarde verbeteren. Gefermenteerde producten zoals kimchi, zuurkool, tempeh, miso en kombucha, zitten boordevol micro-organismen, voornamelijk bacteriën of gisten, die een belangrijke rol spelen in het ondersteunen van je darmflora en het bevorderen van een gezonde spijsvertering. Ze helpen bij het afbreken van voedingsstoffen, waardoor je lichaam deze makkelijker kan opnemen, wat kan leiden tot minder darmklachten.

Gefermenteerde producten kunnen een waardevolle aanvulling zijn op je voedingspatroon, maar het is belangrijk om op het zout- en suikergehalte te letten. Een andere overweging is het verschil tussen gepasteuriseerde en ongepasteuriseerde varianten. Van ongepasteuriseerde gefermenteerde producten wordt gedacht dat ze mogelijk meer voordelen hebben, omdat de bacteriën nog leven. Deze producten vind je vaak in de koeling, en de verpakking geeft meestal aan of het product ongepasteuriseerd is. Gefermenteerde producten kunnen dus een waardevolle aanvulling zijn en kun je profiteren van hun spijsverteringsvoordelen, terwijl je tegelijkertijd de variëteit en smaak in je voeding vergroot.

Wat is gezonder: sap, smoothie(bowl) of heel fruit?

Hoewel smoothies, sappen en fruit allemaal vitamines leveren, zijn er verschillen in de voedingswaarde en het effect op je lichaam.

Heel fruit is het meest compleet: het bevat vezels, natuurlijke suikers en vereist kauwen. Dat zorgt voor een langzamere opname van energie, een verzadigd gevoel en ondersteunt de spijsvertering. Bovendien stimuleert kauwen de speekselproductie, wat zuren neutraliseert en zo je tanden beschermt.

Smoothies behouden de vezels, omdat het hele fruit wordt gebruikt. Ze zijn voedzaam, zeker als je zelf groenten, (plantaardige) melk, yoghurt, noten(pasta) of zaden toevoegt. Kant-en-klare smoothies bevatten vaak toegevoegd sap, wat het suikergehalte verhoogt. Doordat je een smoothie relatief snel drinkt, verzadigt het minder goed en krijg je ongemerkt meer binnen. Drink daarom langzaam of gebruik een lepel. Een smoothie bowl, die je met een lepel eet en belegt met bijvoorbeeld noten en zaden, verzadigt meer door het kauwen.

Vruchtensappen bevatten nauwelijks vezels, maar wel veel geconcentreerde suikers en zuren. Ze geven snelle energie, maar zorgen ook sneller voor bloedsuikerschommelingen en zijn het minst vriendelijk voor je tanden. Af en toe een sapje kan prima, maar zie het als aanvulling en niet als vervanging van fruit.

Uiteindelijk draait een gezond voedingspatroon niet om één product, maar om het totaalplaatje: voldoende variatie, balans en vooral wat je over de hele week eet.