Achtergronden

Gevolgen van een heffing op vlees

Klik op de afbeelding voor een grotere, scherpe versie.

De TAPP (True Animal Protein Price) Coalitie rekende uit wat het effect zou zijn van een heffing van twee euro per kilo vlees. In de graphic staat ook hoe de opbrengst besteed zou kunnen worden. Zeshonderd miljoen euro kan volgens dit idee gebruikt worden om via de zorgtoeslag de gevolgen voor lagere inkomens te compenseren.

Vlees en gezondheid

• Vleesconsumptie draagt bij aan de ontwikkeling van welvaartsziekten.
• 5% van alle sterfgevallen kunnen worden toegerekend aan bewerkt en rood vleesconsumptie.
• 3% van alle kankers wordt aan vleesconsumptie toegerekend.
• Ziektekosten ten gevolge van vleesconsumptie worden geschat op 1,78 miljard per jaar.
• Voor onze gezondheid zou bewerkt en rood vlees resp. 115% en 27% duurder moeten zijn.

Veel mensen denken bij de impact van vlees in de eerste plaats aan het milieu en klimaat, maar een veel overkeken probleem zijn de kosten op het gebied van onze gezondheid! Gezondere voeding met minder bewerkt rood vlees kan helpen onze gezondheid te verbeteren en zorgkosten omlaag te krijgen. De consumptie van met name bewerkt vlees vergroot de kans op welvaartsziekten zoals kanker en hart- en vaatziekten.

Onderzoek naar relatie gezondheidskosten en vleesconsumptie

Dr. Marco Springmann van de Universiteit van Oxford berekende de gezondheidskosten van vleesconsumptie voor de Nederlandse situatie. Hij onderschrijft de algehele conclusie: slechte voeding veroorzaakt meer doden dan roken. En bewerkt vlees, zoals worst, speelt een niet te ontkennen rol:
3% van alle kankers wordt op dit moment aan vlees toegekend. Volgens de berekening van Springmann kan in Nederland 5% van de sterfgevallen toegerekend worden aan bewerkt en rood vlees. Het gaat om 8.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar. Met de behandeling is 1,78 miljard euro per jaar gemoeid, wat op ongeveer 2% van de totale uitgaven in de gezondheidszorg neerkomt.

De berekeningen van Springmann stemmen wat dat betreft hoopvol. Hij gaat hierbij voor Nederland uit van een heffing van 115% op bewerkt vlees en 27% op rood vlees. Het voorspelde gevolg: 1.680 vroegtijdige doden minder en een besparing van 364 miljoen euro aan zorgkosten.

Vegetariërs hebben gemiddeld een lagere bloeddruk, een betere cholesterolverhouding en wegen minder (4 kilo minder bij een lengte van 1,80 m). Hun kans om met een hart- of vaatziekte in het ziekenhuis opgenomen te worden of daaraan te sterven was 32 procent lager dan die van vleeseters.

Expert-visie op relatie vleesconsumptie en ongezonde levensstijl

Hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell (VU) ziet de vleesconsumptie in een breder perspectief van een ongezonde levensstijl. Wereldwijd neemt het aantal ziektes dat met levensstijl te maken heeft toe. Het erge is dat gezond eten, zoals groente en fruit, steeds duurder wordt ten opzichte van ongezond eten.

Als we de inflatie meerekenen, zijn suiker, snoep, maar ook vlees steeds goedkoper geworden. In supermarkten is 70% van het aanbod bewerkt voedsel met weinig goede voedingswaarde (vezels, vitaminen, eiwitten), maar wel veel calorieën en verslavende smaakstoffen. Het budget dat naar de promotie van ongezond voedsel gaat, is zo’n 2.000 keer groter dan het budget voor promotie van gezond voedsel.

Bronnen:

• Springmann M, Mason-D’Croz D, Robinson S, Wiebe K, Godfray HCJ, Rayner M, et al. (2018) Health-motivated taxes on red and processed meat: A modelling study on optimal tax levels and associated health impacts. PLoSONE.
• Voedseldebat vlees en gezondheid, Vegetariërsbond (april ’19)

Lees verder: Gezondheid: het échte prijskaartje van vlees

Vlees en Klimaat

Het eten van vlees heeft een grote impact op het klimaat door energiegebruik en de uitstoot van broeikasgassen zoals CO2, methaan en lachgas. Voedselproductie en –consumptie draagt voor 30% bij aan de uitstoot van deze gassen, waarvan de helft komt door vlees en zuivel. Biefstuk laten staan en vaker kiezen voor plantaardige producten heeft dus wel degelijk een effect op het verlagen van onze ecologische voetafdruk. Koeien zijn de ‘hummers’ onder de landbouwdieren en stoten de meeste broeikasgassen uit.
Bron: FAO

Teken nu de petitie voor de Tweede Kamer!

Wij willen: een heffing op vlees en zuivel die de prijs op een reëel niveau brengt.
We vragen daarom:

• Een berekening van de daadwerkelijke kosten van vlees en zuivel.
• Onderzoek naar de meest kansrijke financiële instrumenten voor Nederland en de EU.

Vlees en natuur en milieu

Veehouderij neemt wereldwijd heel veel ruimte in beslag

Bijna 75% van de beschikbare landbouwgrond wordt direct of indirect gebruikt voor de productie van vlees. Dit gaat ten koste van de biodiversiteit: veel (regen)woud wordt gekapt om plaats te maken voor akkers om veevoer op te verbouwen of dieren op te laten grazen. Hierdoor wordt het leefgebied van veel soorten steeds kleiner en zijn steeds meer soorten met uitsterven bedreigd.

Andere gevolgen intensief landgebruik

Andere gevolgen van dit intensieve landgebruik zijn de verzilting en verzuring van het land, vervuiling door pesticiden, uitputting van grondwater en bodemerosie. In Nederland is een overschot van mest een groot probleem. Mest bevat veel stikstof wat in de natuur terechtkomt. Een overschot leidt tot een slechte bodemkwaliteit met als gevolg verlaagde kwaliteit van grondwater- en oppervlaktewater. Hierdoor kunnen bepaalde planten en bomen minder goed groeien en gaat de biodiversiteit achteruit. Om de hoeveelheid stikstof in de natuur te verminderen en deze stikstofcrisis aan te pakken, zijn er politieke partijen die pleiten voor een halvering van de veestapel.

Consequenties leefomgeving

Naast de effecten op de natuur, heeft (intensieve) veehouderij ook effect op de leefomgeving. Het houden van veel dieren op een kleine ruimte kan stankoverlast veroorzaken. Onlangs hebben zestien burgers uit Limburg een aanklacht ingediend tegen de Nederlandse staat. Zij willen beter beschermd worden door de staat tegen dit soort overlast. Ondanks dat boeren veel inspanningen leveren om geuremissie te verminderen, blijft dit een groot probleem.

Veehouderij en waterverbruik