Watergebruik van producten
Watergebruik voor plantaardige en dierlijke producten
Het is WereldWaterDag 2021 vandaag. Tijd om extra stil te staan bij de factor water in relatie tot ons voedsel.
De productie van een kilo rundvlees kost al snel 15.000 liter water. De productie van vlees (en alle andere dierlijke eiwitten) kost heel veel water, maar het Nederlandse boerenbedrijf doet het naar verhouding goed. De Nederlandse productie behoort tot de meest duurzame ter wereld. Baanbrekend voor het berekenen van de watervoetafdruk is het onderzoek van Mekonnen en Hoekstra (2012). Het rapport is confronterend en niet mild in zijn conclusies:
De watervoetafdruk van elk dierlijk product is groter dan die van plantaardige producten met gelijkwaardige voedingswaarde. Wereldwijde vleesproductie is bijna verdubbeld in de periode 1980-2004 en deze trend zal zich waarschijnlijk doorzetten, gezien de verwachte verdubbeling van vleesproductie in de periode 2000-2050.
(Klik op de afbeelding voor een leesbare versie)
Het rapport toont confronterende cijfers: de gemiddelde water footprint per calorie is voor rundvlees twintig keer hoger dan voor graan. Het meeste waterverbruik (98%) dat op conto van dierlijke producten geschreven wordt, is nodig voor de verbouw van veevoer. In westerse landen gaat dit vaak om gewassen die specifiek voor veevoer worden verbouwd, terwijl in drogere regio’s vaak kostbaar blauw water wordt gebruikt voor de irrigatie.
Het is belangrijk te weten welk type water wordt gebruikt bij de vleesproductie: groen (regenwater), blauw (grondwater) of grijs water (water voor het verdunnen van vervuild water). Vooral het gebruik van blauw en grijs water heeft een grote impact op het milieu.
De watervoetafdruk van blauw water is bij krachtvoer 43 keer zo hoog als bij ruwvoer, en voor grijs water zelfs 61 keer zo hoog.
In drogere regio’s, zoals de VS en China, waar blauw water voor de verbouw van veevoer wordt gebruikt, leidt dit tot vernietigende gevolgen voor de rivieren en de natuur. Het rapport van de VN Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) wijst bijvoorbeeld op verzilting in deze gebieden door overmatige irrigatie.
Voor een kilo vlees van een Indiaas rund dat uitsluitend op grassige vlaktes leeft, is meer dan 26.000 liter water nodig. Dit gaat echter vooral om regenwater. Voor een koe in de intensieve veehouderij in de VS is nog geen 4000 liter nodig, maar hiervan is bijna een kwart blauw of grijs water.
Nederland steekt gunstig af tegen andere landen. Hier wordt relatief weinig water gebruikt in de vleesproductie, vooral door het efficiënte gebruik van krachtvoer. De Nederlandse kip, bijvoorbeeld, blijkt een zeer waterzuinige eiwitbron te zijn, hoewel dit vaak ten koste gaat van dierenwelzijn.
Vlees versus plantaardig
Hoewel vleesproductie aanzienlijk meer water verbruikt dan plantaardige producten, zijn er binnen het plantaardige aanbod ook keuzes te maken. Noten en fruit, bijvoorbeeld, verbruiken per gram eiwit zelfs meer water dan rundvlees. De oplossing voor het probleem van waterverbruik ligt in het terugdringen van de consumptie van dierlijke producten, zoals het rapport van Mekonnen en Hoekstra concludeert.
De website vlees.nl citeert het rapport om te tonen dat de Nederlandse kippenboer relatief zuinig met water omgaat. Het Nederlandse ei blijkt een bijzonder ‘waterzuinige’ eiwitbron te zijn. Toch blijft de consumptie van dierlijke producten een grote claim op de wereldwijde waterbronnen leggen.
De productie en consumptie van dierlijke producten spelen een belangrijke rol bij de uitputting en vervuiling van de schaarse zoetwatervoorraden in de wereld. Informatie over de watervoetafdruk van dierlijke producten is belangrijk om duurzaam om te gaan met deze schaarse voorraden.
Belangrijkste bronnen:
- A Global Assessment of the Water Footprint of Farm Animal Products – Mesfin M. Mekonnen & Arjen Y. Hoekstra, 2012.
- Fleischatlas – uitgegeven door de Heinrich-Böll-Stiftung, 2021.
Tekst: Floris de Graad, directeur De Vegetariërsbond
Lees ook:
- Water besparen door vegetarisch voedingspatroon
- Wereld Water Dag 2021 – Wat is het effect van water op onze voeding? (Engels)
Gratis Download:
