In het LekkerVega Zomernummer tipten we je over Oerol 2024: een groot locatie-kunstenfestival op Terschelling. Deze organisatie zet zich in voor duurzaamheid; daar wilden we meer van weten dus boekten we de boot, tent en tickets. Wat doen en eten ze daar eigenlijk?
Het Strandbeest Zingt
Daphne Kamp is hoofd horeca van dit evenement dat jaarlijks 50.000 bezoekers trekt. Haar positie is het logische vervolg op haar jarenlange ervaring met cateren op locatie: publieks-, crew-, en artiestencatering op festivals en bij theatervoorstellingen in binnen en buitenland. Improviseren op de gekste locaties, superleuk vindt zij dat. En organisatietalent, daar is zij gelukkig gewoon mee geboren. Sinds 2017 is zij samen met haar team verantwoordelijk voor veel: al het eten en drinken voor de medewerkers, artiesten en vrijwilligers van Oerol (waar die zich ook maar bevinden op het eiland), het aanbod op de twee festivalterreinen, voorraadbeheer, en de financiën van dit alles. Bij sommige Oeroledities is een diner of lunch onderdeel van een (theater)voorstelling, daar werkt zij dan ook aan mee. Achter dit alles gaat een werkelijk gigantische logistieke operatie schuil.
Dit jaar is gekozen enkel vegetarische maaltijden en snacks aan te bieden, op zowel de festivalterreinen als bij de crewcatering. ‘Een festival opzetten en uitvoeren op een eiland is niet het meest duurzame dat je kunt doen. We proberen onze ecologische voetafdruk op allerlei manieren zo klein mogelijk te houden. Daarom kiezen we o.a. voor samenwerking met lokale cateraars en ook voor een vegetarisch menu. Dat laatste is best ingrijpend, sommige crewleden werken hier wel drie of vier weken, 12 tot 16 uur per dag, die hebben dan geen tijd om zelf te koken. Voor een deel van hen is het geen eigen keus om vegetarisch te eten, daarmee vragen we behoorlijk wat van hen. Gelukkig is het eten echt lekker. Vorig jaar liet een enquête zien dat 70% van hen de vegetarische catering heerlijk vindt en niets mist.’
‘Het is fijn terug te horen dat onze bezoekers het aanbod van eten en drinken op de festivalterreinen als fantastisch ervaart! Misschien inspireert dat mensen vervolgens thuis ook eens een maaltijd zonder vlees of vis te eten. Wie weet staan zij daar, na een positieve ervaring op Oerol, iets meer voor open. Alle inkopen doen wij zo veel mogelijk lokaal. Frank Schaapsma bijvoorbeeld, de slager van Terschelling, heeft allerlei vegetarische producten ontwikkelt en die nemen we nu bij hem af. Die ontwikkeling en samenwerking vind ik fantastisch. Vorig jaar deden we een heel leuk en interessant project met hem: we berekenden hoeveel vlees iedere Oerolbezoeker zou kunnen eten, per dag, als al dat vlees afkomstig van Terschelling zou zijn. Dat bleek om elf gram te gaan, één worstje per week dus. Dat worstje hebben we toen gemaakt en aangeboden op het festivalterrein, met dit verhaal erbij. Zo vertel je beeldend, vrolijk en smakelijk een verhaal dat mensen bijblijft. Ik vind niet dat iedereen vegetarisch moet worden en wil dat ook niet uitdragen. Maar minder en anders, bewust met de wereld, het milieu en dieren omgaan? Já, graag, echt heel belangrijk!’
‘Mensen stellen mij vaak de vraag: ‘Waarom serveren jullie dan wel oesters op Oerol?’ Nou, aan de Terschellinger kust groeien volop Japanse oesters. Werner Zuurman van de Oesterfabriek heeft een licentie ze te rapen. Dat gebeurt met de hand, de bodem wordt niet omgewoeld. Deze oesters zijn onderdeel van de Terschellinger natuur maar ze moeten ook echt een beetje in toom gehouden worden. Om die redenen serveren we dit hapje eiland dus wel tijdens Oerol.’
Eten op het festivalterrein van Oerol
Festivalhart de Deining heeft twee locaties aan de noordkust van het eiland. Ze liggen vlak bij elkaar: één aan het strand, één in de duinen. Hier treden allerlei bands en Dj’s op, kun je chillen aan tafeltjes of in hangmatten, dansen en natuurlijk allerlei lekkers drinken en eten. Je vindt er (speciaal)bieren, cock- en mocktails, enkel biologische en ook vegan wijn, Terschellinger cranberry verwerkt in van alles en nog wat, goede koffie, fris en sapjes. We wachten op een droge dag, nemen dan de tijd en proeven van alles.
Bij het Grand Café van cateringbedrijf One for the Road proeven we twee dingen: De Oesterzwamburger en de Vegetarische Bitterballen. De eerste bestaat uit een lekker warm broodje met knapperige korst (da’s knap hoor, die te leveren op ’n festival), wat gebakken ui die wel wat zout lustte en verse sla en tomaat. Daarop een burger die groot, stevig, lekker hartig, net iets droog maar gelukkig ook gewoon zichzelf is; hij doet niet zijn best een vleeskopie te zijn. Wat extra hartigheid van de gesmolten kaas, en tot slot een goede hoeveelheid lekkere saus die kruidig en wat zoet is. Deze burger is met aandacht in elkaar gezet, vult de hongerige maag en brengt de hartigheid, smeuïgheid en knapperige groentes die je wilt in een burger. Lekker! De Vegetarische Bitterballen hebben een crispy korst met een zacht kruidige, romige inhoud die van zichzelf een wat peperige nasmaak heeft. Daarbij een saus die HOT en ZOET is, en die hoofdletters staan er met een reden! Alles gaat ervan open en stromen, met een paar ijskoude biertjes erbij geniet je hier op een bloedhete dag echt van. Of bestel de milde saus, dat kan ook.
Wilde Kersen Bier van Terschelling. In de duinen op dit eiland groeien wilde vogelkersen. Kasteel Brouwerij Vanhonsebrouck (België) mengt deze met een Geuze bier; dan krijg je een mooi rood, fris bier met een alcoholpercentage van 4%, een volle kersengeur en dito smaak. Heel veel kersenbeleving, heel erg lekker, heel erg uitverkocht op dit moment dus hou volgend jaar in de gaten want hier wil je snel bij zijn!
Crêpes aan Zee serveert hun naam maar ook een Gemengd Plankje met Eilanderkaas en die proeven we. Want als ik zoiets op een tafeltje zie staan wil ik het hebben; gezellig, allemaal verschillende dingetjes, knabbelzin krijg ik ervan. Er zijn gezouten, krokant gefrituurde witte reuzenbonen met een lekker romige nasmaak. Een jonge, zachte kaas met paardenbloem, gemaakt door Kaasmakerij De Terschellinger, met ambachtelijke crackers. Een wat grovere, kruidige groene pesto en een gerookte, wat zoetere rode variant, beiden goed. Een spiesje tomaat, mozzarella en basilicum die ik zou vervangen door iets hips en wat gemengde olijfjes in olie, altijd prima. Knabbelzin bevredigd!
De Peperwortel uit Amsterdam biedt vanuit hun foodtruck La Bohème allerlei lekkers aan. We nemen de Bowl van gefrituurd pitabrood, Libanese tsjakh, gemengde salade, feta-crème en gerookte yoghurt. Superleuk dat je de knapperige, smaakvolle pitabowl gewoon met inhoud en al opeet. Dat is nog eens een lekkere no-waste! De tsjakh is heerlijk kruidige stoof, heeft een vleugje zoet met iets lekker pittigs, bevat linzen en veel verschillende, mooi beetbare groentes. Er zit een goede salade met veel verse kruiden, granaatappel en een frisse dressing bij. Tot slot wat gerookte yoghurt gemengd met tahin, auberginepuree en komijn, echt superlekker. Mijn favoriete Oerol festivalmaaltijd!
Salty Sea Flammkuchen. Hmmm, superdunne krokante bodem met daarop lekker uitgesproken smaken: krachtige grijze duinkaas afkomstig van Terschelling, zoetzure ingelegde ui, zilte pesto en romige crème fraiche. Daarbij het zoete en friszure van balsamicostroop en wat kruidigs en licht bitters van de rucola. Een goed samengestelde flammkuchen die luxe aanvoelt, echt een heerlijk geheel!
Bij een keet van ’t Lokaal proeven we de vegetarische Notdog en de Spicy Shoarma. Wist je dat het moeilijk is een vegetarische hotdog ‘knak’ te laten zeggen als je hem breekt of erin bijt? En dat die knak bij een versie van vlees lukt omdat het gemaakt is van darm? Hier kun je dus wel een vrolijke, duidelijke knak te horen bij iedere hap. Notdog komt op het juiste witte broodje, lekker klef en zacht. Het is royaal getopt met de knapperige hartigheid van gedroogde ui, dikke plakken augurk, zuurkool, en een romige kruidige saus. Lekker krachtige smaken brengt dit alles en dat hoort zo bij een Hot- en dus ook Notdog. De Shoarma van Oesterzwam is een echte maaltijd. Als je een cirkel maakt van de middelvinger en duim van je beiden handen, en die doe je vervolgens 5 cm uit elkaar, zó groot is dit broodje! De oesterzwam reepjes zijn gemarineerd, kruidig en geven echt iets om op te kauwen. Lekker romige sausje erbij, knapperige rode kool en tot slot een duindoorngel die aanvult met de mooie combinatie van een fris, zoetig en mooi mild bitter element. Helemaal leuk en echt lekker dit broodje, bevredigend in alle opzichten.
Er was nog meer te eten op de festivalterreinen. Samenvattend kun je zeggen dat er een ruim en gevarieerd aanbod is van allerlei mooie vegetarische hapjes en maaltijden die echt heel goed van smaak zijn.
Een Eetvoorstelling van Kliek: ‘Lunch op de Zeekraal’
Stichting Kliek bestaat uit 4 leden: Jelmen, Maarten, Isabelle en Sterre. Zij hebben elkaar leren kennen op de SFYN (Slow Food Youth Network) Academy in 2023. Hier doen jonge voedselveranderaars, met zeer uiteenlopende achtergronden, gedurende zes maanden kennis op rondom (duurzame) voedselsystemen; diverse schakels binnen productieprocessen worden bestudeerd. Kennis door ervaring is hier de opzet; luisteren, praten, zien, lezen en voelen dus. Allerlei onderdelen van voedselketens worden bezocht: boerderij, producent, consument, afvalverwerker en nog veel, veel meer. De SFYN wordt afgesloten het uitwerken van een vraagstuk afkomstig uit een onderdeel van een productieketen. De opdracht daarbij is het tot stand brengen van een positieve verandering. Bovengenoemd 4-tal werkte aan een vraagstelling van Nysen, een bedrijf dat grondstoffen voor kippen- en varkensvoer maakt van restproducten uit de levensmiddelenindustrie. ‘Informeer de consument op een laagdrempelige manier over voedselverspilling en hergebruik,’ luidde de opdracht. De vorm die zij kozen was een mooie maaltijd gemaakt van bovengenoemde restproducten, want prima eetbaar voedsel wordt regelmatig afgekeurd om de kleinste redenen. Dit evenement was een groot succes dus twee interactieve ervaringsmaaltijden met een kunstzinnig randje volgden, de laatste op Oerol. Hun werkwijze begrijp je het best aan de hand van een voorbeeld. Tijdens hun tweede diner in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam werd het dessert, stroopwafelijs, gemaakt van afgekeurde maar nog perfect eetbare stroopwafels. In ditzelfde ijsrecept werden ook eieren gebruikt. Om de deelnemers te laten voelen hoe kippen leven waren op de vloer van het binnenplein van het Scheepvaartmuseum drie overlappende zones gemarkeerd: per persoon kreeg je net zoveel ruimte als een 1, 2 of 3-sterren kip en in die ruimte mocht je het dessert opeten. Wat een leuk, beeldend en informatief idee! Zoiets vergeet je echt nooit meer; waarschijnlijk koop je een keer een product met een deukje erin of maak je een andere keuze bij de aanschaf van eieren.
Tijdens Oerol organiseerden Kliek een lunch op de Zeekraal, de biologische schapenboerderij van de familie Bakker. Zoon Laurens doorliep in 2023 namelijk ook de SFYN. Op de Zeekraal worden schapen gehouden en verkopen ze schapenkaas, -melk en -vlees, artikelen van schapenwol en andere producten. Het evenement begint met een introductie en ook een kijkje achter de schermen, echt heel leuk. We horen hoe kaas gemaakt wordt, dat voor melkproductie zwangerschap nodig is, dat jonge rammetjes worden geslacht en opgegeten waarbij stremsel, nodig om kaas te maken, uit hun maag verkregen wordt. Dat hele proces wordt visueel gemaakt: iedereen heeft op een plankje voor zich met een glas schapenmelk, een glas wei, een stukje kaas en een plakje worst. Zo worden verhoudingen duidelijk: 1 liter melk levert 750 ml wei en 150 gram kaas op (de rest verdampt). We proeven alles: de volle, zacht zoete melk, de frisse wei met een spoortje zoet, de romige, mild zoute kaas waarin je enkel in de nasmaak het schaap herkent en de mooie, kruidige worst. Vervolgens maken we met zijn allen kaas; er gaat een grote pan met melk rond, iedereen druppelt er met een pipet wat stremsel in. Daarna volgt een demonstratie lactofermenteren waarbij we aan tafel koolrabi en venkel snijden. Dit hele proces hier uitleggen gaat te ver, er is veel informatie te vinden op internet, maar je hebt enkel groenten, water, zout en een goed afsluitbare pot nodig hebt. Een makkelijk wondertje dus en na enkele weken is het resultaat gezond en lekker.
Er staat een buffet klaar waarin alle onderdelen van het kaasproductieproces zijn verwerkt, naast lokale Terschellinger producten en dat wat tijdens wildpluksessies, ook op het wad, aan planten en kruiden gevonden is. We proeven zilte pesto met zeekraal, lamsoor en zeemelde; foccacia met zeekraal; fritata met eitjes van de boerderij en kruiden; börek met schapenkaas; een salade van bulgur met gelactofermenteerde asperges, bloemen en lamsoor; boter met zeebies, citroen en gepofte knoflook en een meat-pie met lamsstoof. Als dessert is er broodpudding (van oud brood); scones met wei-karamel; superluchtige, malse melkcake en cranberryjam. We drinken wei met zelfgemaakte vlierbloesemsiroop en bruisend water. Dat is echt heerlijk en moet op de markt gebracht worden, ik zou het zo kopen! Er zijn veel leuke en lekkere onderdelen op dit mooie koude buffet dat goed bereid is en afwisselende smaken en texturen brengt. Je realiseert je dat met kennis, goed om je heen kijken en creatief koken eindeloos veel lokaal lekkers te maken is; dat weggooien eigenlijk nooit nodig is en dat het voldoening geeft je ecologische voetafdruk te verkleinen. Mijn favoriet was de scone met wei-karamel: die laatste heeft iets zoets, een vleugje friszuur, wat romigs, wat gebrands en een vleugje zout, echt heerlijk. Verse roomboter en een prima scone erbij … genieten!
Stichting Kliek wil een verandering/bewustwording teweegbrengen op het gebied van voedselproductie en -consumptie en doet dat op een leuke, ludieke manier. En, ze zijn daar heel goed in! Hun sympathieke, vrolijke, indrukwekkende, prikkelende en lekkere evenementen rondom eten blijven je bij en zetten je moeiteloos aan tot kleine veranderingen in je eetgedrag. Gewoon, omdat je bewust bent geworden of omdat je een beeld in je hoofd hebt dat je er niet meer uitkrijgt. Informatie is één, maar informatie met een beleving dát heeft impact! Stichting Kliek wil nog veel meer impactvolle evenementen organiseren. Heb je een vraag, wil jij met hen brainstormen of zie je mogelijkheden voor een evenement, benader hen gerust!
Lunch en Diner bij FlangindePan. Oh, wat waren beiden leuk! Na Oerol werd FlangindePan uitgenodigd zich aan te sluiten bij het LekkerVega Keurmerk van de Vegetariërsbond en zij ontvingen ons Keurmerk ‘Zilver’. Hier vind je de complete recensie over de lunch en het diner dat zij tijdens Oerol verzorgden.
Kunst op Oerol
Een verslag over Oerol kan niet zonder een verslag over de kunstvormen die je er kunt ervaren. Dat zijn er namelijk nogal wat, te veel om op te noemen. Zeker te veel om allemaal te zien, ook al ga je de volle tien dagen. (Straat)theaterdans, dans, muziek, acrobatiek, beeldende kunst, mixvormen daarvan, story-telling, het is er allemaal en, nog veel, veel meer. Dat is ook het leuke aan Oerol: je maakt een plan voor de dag, gaat op pad en laat je vervolgens meevoeren met wat en wie je verder toevallig tegenkomt. En dat allemaal in de prachtige, afwisselende natuur van Terschelling.
Uit het ruime aanbod kunst koos ik evenementen die ergens een raakvlak hebben met duurzaamheid: of het nou het duurzame lijf, de inclusieve samenleving, een dansvoorstelling over consumentisme, een muziek- en kunstvoorstelling gemaakt van kunststofinstallatiebuizen of een oefening in onderlinge afhankelijkheid was.
Glorious Bodies (Circumstances/Piet van Dycke) is een dans- en acrobatiek voorstelling van 6 acrobaten met een leeftijd tussen de 55-68 jaar. Kan je dan nog indruk maken? Nou en of, en hoe! De setting is een decor waarin de artiesten met gouden en donkerblauwe doeken eindeloze variaties creëren. Daarbinnen speelt dit 6-tal met elkaar in een moeiteloze, kalme flow waarbij wat zij doen steeds moeilijker wordt. Totdat je denkt: dit kan niet … Maar dan kan het wél en vervolgens nóg complexer. De zaal wordt stil, muisstil zelfs met enkel nog Oh’s en Ah’s. Een soort kaleidoscopische transformaties die onophoudelijk verrassende vormen brengen. Zeer indrukwekkend, mooi, inspirerend en blij. Nooit meer bevreesd voor de ouderdom als je dit ziet! Als ze in de buurt zijn, ga kijken.
Foto: Nichon Glerum
Het decor van de dans- en muziekvoorstelling Waste Me (Maas theater en dans/Cecilia Moisio) is gesitueerd op de voormalige vuilstortplaats van Terschelling. Het afval is indertijd bedekt met zand en aarde, waardoor er nu enkel een met natuur begroeide berg te zien is. Voor de voorstelling is hierop een soort gletsjer van afgedankte meubels, witgoed, kleding en verder alles wat je maar kunt bezitten, opgebouwd. De dansers zijn gekleed in deze spullen, maken er onderdeel van uit, dansen ermee: erin, erop, erdoor, ervoor, ernaast. Zij vertellen een verhaal dat gaat over vergaren, hebzucht, beschermen, delen, leegte en het bezwijken onder bezit en verlangen. Want wij zijn verslaafd aan spullen, wij zijn wat we hebben. En daarin was best veel herkenbaar! Live zang en muziek geeft een extra dimensie aan dit expressieve verhaal. Heel mooi vond ik het stuk waarin op, in en mét een grote koelkast werd gedanst. Dit soort voorstellingen zijn voor mij tekenend voor Oerol. Het blijft je bij en zet je op een prettige manier aan tot denken, waardoor je net weer even anders naar het (eigen) leven en de keuzes die je maakt kijkt. Inspirerend.
Foto: Nichon Glerum
Heel leuk, grappig met inhoud en goed geacteerd was de theatervoorstelling Voor ze verdwijnen (Het Houten Huis in samenwerking met Theater Stap). Een inkijkje in de kaboutersamenleving waarin een nieuwgeborene zich niet wil aanpassen aan de groepsgewoontes. Dat geeft gedoe, dat wordt niet geaccepteerd! Groepsdruk heeft absoluut wrede kanten. Maar je eigenheid onderdrukken, dat kan/wil niet iedereen, dat kost wat.
Wat dit stuk mede zo leuk maakt waren de verrassende en transformerende decorstukken: zo leuk! Eén klein dingetje verklappen? Niet eens de aller-, allerleukste want dat zou misschien de voorpret bederven als je deze voorstelling zelf gaat bekijken? Twee kabouters die sjouwen met een wortel van 5 meter (oranje met loof hé, een exacte kopie, maar dan XXXXL). Of met naald (2 meter) en draad (klos op een kruiwagen). Aan dit stuk doen Belgische acteurs met en zonder een verstandelijke beperking mee. Zelf kijk ik door deze voorstelling toch weer net iets anders naar mijn medemens, niet alleen die met een verstandelijke beperking, maar überhaupt. Omdat ik me weer realiseer: je hebt geen idee wie iemand is en wat iemand kan totdat je openstelt en dat gaat ervaren. Wat een ontzettend leuke en inspirerende voorstelling!
Foto: Nichon Glerum
Deep/End (De Dansers/Club Gewalt). Zittend op de tribune met de schapen achter je, de geur van kuilvoer om je heen, en voor je de volle energie van zangers, dansers en de band die je meesleurt en soms wat overrompeld. Want ze willen nog, deze jonge mensen, ze willen van alles, maar wat precies en hoe dan in het conflictueuze geheel van … alles! Welke offers vragen keuzes en heb je daar wel zin in? Welke vorm schep je in het leven? Met wie ben je samen, en hóe ben je dan samen … Want we zijn afhankelijk, dat is onvermijdelijk, al wringt dat ook. Een voorstelling over een zoektocht met groots en ook teder kleins, in zowel dans, muziek als zang. Veel thema’s en vormen worden aangereikt, daardoor is het soms ook een beetje verwarrend misschien. En dat was waarschijnlijk precies de bedoeling, want is het leven niet gewoon veel en verwarrend af en toe? Een energieke voorstelling die tot denken aanzet.
Foto: Nichon Glerum
Strandbeest Zingt (Calefax Rietkwintet /Theo Jansen). Al vele jaren maakt Theo Jansen indrukwekkend grote (strand)beesten van PVC-buizen. Nieuw leven schept hij daarmee, niet op basis van eiwit, maar van plastic! Kenmerkend voor leven is beweging, hoe miniem ook. Het is een heel evolutieproces geweest om goede poten, gewrichten en een soepele ruggengraat van PVC te ontwikkelen maar nu, door allerlei vernuftige constructies, reagerend op de wind, kunnen de beesten lopen. Natuurlijk maken ze ook geluid, doen niet bijna alle dieren dat op de één of andere manier, als je héél goed zou kunnen luisteren? Bij deze voorstelling maakten de rietblazers van Calefax live de begeleidende muziek; hiervoor bouwden zij, van diezelfde PVC-buizen, allerlei blaasinstrumenten. Want als je je een beetje laat gaan maak je van een holle pvc-pijp, de meest fantastische instrumenten! Het publiek krijgt daarvan eenvoudige versies uitgereikt en speelt mee. Een hele leuke, inspirerende, vrolijke voorstelling die je doet realiseren hoe (uit)vindingrijk de mens is en, wat je kunt bereiken als je een passie hebt of gewoon doorzet. Deze tekst gelezen en toch niet helemaal een helder beeld van deze toffe voorstelling? Kijk even hier: