Voedingsvragen: wat is ultra-bewerkte voeding? Deficiënties minder dierlijk? Het verschil tussen vegan en plantaardig (plant-based)?

Bewerkte voeding is eigenlijk alles wat eetbaar is en in een verpakking zit. Dus ook voorgesneden groenten. Met ultra-bewerkte voeding (ook wel ultra-processed food genoemd) worden producten bedoeld die meerdere bewerkingen hebben ondergaan, zoals chips, koekjes en vleesvervangers.

De producenten daarvan willen een lekker en goed verkopend product maken, waarbij ze inspelen op onze aangeboren voorkeur voor zoet, zout en vet. Daardoor zal je er sneller zin in hebben en ga je er meer van eten.

Dat zorgt weer voor een ongezond voedingspatroon met verhoogde kans op de ziektes obesitas, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker. Een toename van deze ziektes werd eerder waargenomen in welvarende landen en werden daarom welvaartsziektes genoemd. Tegenwoordig zijn deze ziektes juist met name te vinden bij mensen uit lagere inkomensgroepen, dus is de term armoedeziektes accurater.

Kies met name voor onbewerkte voeding (whole food), al kan een chipje op z’n tijd ook echt wel!

De definitie van vegan is niet lang geleden internationaal vastgesteld in een zogenoemde ISO-norm, maar die van plantaardig (en plant-based) nog niet. Plantaardig wordt nu vaak gebruikt als synoniem voor veganistisch. Zo kent de consument het begrip doorgaans ook. Deze term wordt nu ook internationaal vastgesteld in een ISO-norm.

Als Vegetariërsbond maken wij deel uit van die commissie om de belangen te behartigen van de 1 miljoen mensen in ons land die geen gedood dier of dierlijke producten willen eten. De discussie is nog niet voorbij, want een aantal van de bedrijven die ook in deze commissie zitten, beschouwen plant-based producten als artikelen die geschikt zijn voor mensen met een plant-based voedingspatroon. En een plant-based voedingspatroon interpreteren zij als ‘overwegend plantaardig’ wat volgens hen betekent dat in plantaardige producten nog voor een deel zuivel, ei of zelfs vlees of vis zou mogen zitten…
Onacceptabel wat mij betreft. Ik houd jullie op de hoogte van de ontwikkelingen!

Gemiddeld zijn vegetariërs gezonder dan mensen die vlees eten, omdat ze meer volgens de Richtlijnen Goede Voeding eten (zie factsheet 2).
De bezorgdheid over deficiënties is dan ook enigszins overtrokken en vaak onterecht. Wanneer je stopt met het consumeren van vlees en vis is er weinig kans op vitaminedeficiënties. Wel is het goed om op je consumptie van omega 3-vetzuren te letten: eet regelmatig walnoten, chiazaad of lijnzaad – of gebruik olie van een van deze drie – om aan je omega 3-vetzuren behoefte te voldoen.

Hoewel vaak anders gedacht, komt een ijzertekort niet veel voor, want daar krijg je gemiddeld voldoende van binnen bij een gevarieerd voedingspatroon.

 
Wanneer je veganistisch wilt gaan eten of wilt minderen met zuivel, eieren en misschien ultra-bewerkte vleesvervangers is het verstandig om af en toe vitamine B12 bij te slikken. Mijn vuistregel: neem op de dagen dat je geen vleesvervangers of een substantiële hoeveelheid kaas of zuivel(-vervanger mét vitamine B12) eet, een supplement van 10ug.

Daarnaast is het goed om op je calciuminname te letten. Naast zuivel en ei zit calcium met mate in noten, peulvruchten en groene bladgroenten. Het is verstandig om daarnaast regelmatig zuivelvervangers te nemen waar calcium aan toe is gevoegd.

Ook een jodiumtekort kan ontstaan, met name wanneer je geen of biologisch brood eet. Daar zit vaak geen gejodeerd zout in. Gebruik daarnaast ook vooral gewoon gejodeerd zout in plaats van zeezout of andere hippe zoutsoorten.
 
Informatie over al deze onderdelen is uitgebreider op onze website te vinden onder ‘Gezond’ of bij ‘Factsheets’.