Food for Thought: de stem van de dieren
Wat als de dieren spreken konden? Wat zouden ze ons vertellen? Ik stel me voor een liefdesverklaring van je hond, een minzaam compliment van je kat, een dankbetuiging van de vogels in de tuin voor het bijvoederen. Maar ik ben bang dat deze positieve woorden worden overstemd door een kakofonie van verwijten, jammerklachten, noodkreten – van dieren die worden mishandeld voor entertainment, gepijnigd bij dierproeven, hun leefgebied zien verdwijnen of, vooral, onder barre omstandigheden opgesloten zitten in de vee-industrie om na een kort en troosteloos leven op transport te worden gesteld naar het slachthuis.
Dit artikel verscheen eerder in LekkerVega Magazine, lente 2023 (net voor de Provinciale Statenverkiezingen)
Tekst: Dirk Jan Verdonk, directeur World Animal Protection en historicus
Tekst: Dirk Jan Verdonk, directeur World Animal Protection en historicus
Wat als de dieren spreken konden? De vraag is deels vals. Want, uiteraard, dieren kúnnen spreken, alleen niet in mensentaal. Ze praten met geblaf, geknor en gezang, via lichaamstaal of geuren of op nog andere manieren. Eigenlijk zou de vraag moeten zijn: wat als we naar de dieren zouden luisteren? Gelukkig zijn er mensen die dat doen. Sommige mensen hebben er een speciaal talent voor om naar dieren te luisteren, anderen maken gebruik van wetenschappelijke methodes om erachter te komen wat dieren communiceren en hoe ze zich voelen. Het heeft ertoe geleid dat we al heel veel weten over wat dieren nodig hebben om te floreren.
Luisteren is niet genoeg. Misschien is het ook nodig dat wij hún taal leren spreken. Afgelopen zomer was ik er getuige van hoe de leider van een inheems volk in de Amazone met de dieren in gesprek ging. Hoog boven in de bomen zaten ara’s, grote, felgekleurde papegaaien. Dada, de naam van de leider, nam een blad van een boom en door de stengel tegen het blad te wrijven kon hij de taal van de papegaaien produceren, die prompt terug begonnen te praten. Natuurlijk, je kunt sceptisch zeggen dat hij slechts het geluid van de ara’s imiteerde – de papegaaien papegaaide, om het denigrerend uit te drukken. Voor Dada was er echter duidelijk meer aan de hand. Voor hem was het een begroeting van de medebewoners van het bos. Het gesprek dat hij met de ara’s voerde was een wederzijdse erkenning van elkaars bestaan, een uitwisseling om elkaar respect te betonen. En daarmee was het ook een bevestiging, een toezegging: wij leven met jullie samen in dit grote groene woud waarvan wij allemaal afhankelijk zijn en wij doen ons uiterste best dat te beschermen.
Ons politieke systeem is gebaseerd op een gesprek tussen mensen, op beraadslagingen zoals dat met een mooi woord heet. Spreken met de dieren is dus evenmin genoeg, het gesprek van mensen onderling is doorslaggevend. In de politiek wordt dat gesprek gevoerd door volksvertegenwoordigers. Maar welk volk vertegenwoordigen zij? Nog steeds is veelal de aanname: het mensenvolk. Langzaam begint gelukkig door te dringen dat ook de dierenvolken vertegenwoordiging nodig hebben. Die dierenstem kunnen alleen wij mensen die beraadslagingen binnenbrengen.
Op 15 maart hebben we daar weer een kans toe. Dan zijn de Provinciale Statenverkiezingen. Voor dieren is de stem die we uitbrengen essentieel, letterlijk een kwestie van leven of dood. De provincie kan vergunningen verstrekken of onthouden voor megastallen. Ze kan (stoppende) veehouders stimuleren om over te stappen op de teelt van eiwitrijke gewassen zoals lupine of op het kweken van oesterzwammen of op precisiefermentatie. Ze kan zelf het goede voorbeeld geven door het plantaardig consumptiepatroon in eigen overheidsinstanties te stimuleren. Ze kan vleesreclame weren in door haar beheerde bushokjes, waartoe de provincie Noord-Holland onlangs besloot. Ze kan de jacht aan banden leggen. Ze kan beleid maken om te zorgen dat we samen kunnen leven met grote roofdieren zoals de wolf. Ze kan nog van alles meer. Bovendien bepalen de Provinciale Statenverkiezingen de samenstelling van de Eerste Kamer, die cruciaal is voor nationale wetgeving.
Alleen als wij de dieren een stem geven op 15 maart kunnen we hopen dat de politieke beraadslagingen ten volle rekening houden met wat de dieren ons vertellen als we naar hen luisteren, dat het politieke gesprek een afspiegeling wordt van het gesprek dat de inheemse leider Dada met de ara’s voerde, dat besluitvormingsprocessen leiden tot een respectvol samenleven met de dieren in een wereld die we moeten beschermen en gezond maken omdat we er allemaal afhankelijk van zijn.
Luisteren is niet genoeg. Misschien is het ook nodig dat wij hún taal leren spreken. Afgelopen zomer was ik er getuige van hoe de leider van een inheems volk in de Amazone met de dieren in gesprek ging. Hoog boven in de bomen zaten ara’s, grote, felgekleurde papegaaien. Dada, de naam van de leider, nam een blad van een boom en door de stengel tegen het blad te wrijven kon hij de taal van de papegaaien produceren, die prompt terug begonnen te praten. Natuurlijk, je kunt sceptisch zeggen dat hij slechts het geluid van de ara’s imiteerde – de papegaaien papegaaide, om het denigrerend uit te drukken. Voor Dada was er echter duidelijk meer aan de hand. Voor hem was het een begroeting van de medebewoners van het bos. Het gesprek dat hij met de ara’s voerde was een wederzijdse erkenning van elkaars bestaan, een uitwisseling om elkaar respect te betonen. En daarmee was het ook een bevestiging, een toezegging: wij leven met jullie samen in dit grote groene woud waarvan wij allemaal afhankelijk zijn en wij doen ons uiterste best dat te beschermen.
Ons politieke systeem is gebaseerd op een gesprek tussen mensen, op beraadslagingen zoals dat met een mooi woord heet. Spreken met de dieren is dus evenmin genoeg, het gesprek van mensen onderling is doorslaggevend. In de politiek wordt dat gesprek gevoerd door volksvertegenwoordigers. Maar welk volk vertegenwoordigen zij? Nog steeds is veelal de aanname: het mensenvolk. Langzaam begint gelukkig door te dringen dat ook de dierenvolken vertegenwoordiging nodig hebben. Die dierenstem kunnen alleen wij mensen die beraadslagingen binnenbrengen.
Op 15 maart hebben we daar weer een kans toe. Dan zijn de Provinciale Statenverkiezingen. Voor dieren is de stem die we uitbrengen essentieel, letterlijk een kwestie van leven of dood. De provincie kan vergunningen verstrekken of onthouden voor megastallen. Ze kan (stoppende) veehouders stimuleren om over te stappen op de teelt van eiwitrijke gewassen zoals lupine of op het kweken van oesterzwammen of op precisiefermentatie. Ze kan zelf het goede voorbeeld geven door het plantaardig consumptiepatroon in eigen overheidsinstanties te stimuleren. Ze kan vleesreclame weren in door haar beheerde bushokjes, waartoe de provincie Noord-Holland onlangs besloot. Ze kan de jacht aan banden leggen. Ze kan beleid maken om te zorgen dat we samen kunnen leven met grote roofdieren zoals de wolf. Ze kan nog van alles meer. Bovendien bepalen de Provinciale Statenverkiezingen de samenstelling van de Eerste Kamer, die cruciaal is voor nationale wetgeving.
Alleen als wij de dieren een stem geven op 15 maart kunnen we hopen dat de politieke beraadslagingen ten volle rekening houden met wat de dieren ons vertellen als we naar hen luisteren, dat het politieke gesprek een afspiegeling wordt van het gesprek dat de inheemse leider Dada met de ara’s voerde, dat besluitvormingsprocessen leiden tot een respectvol samenleven met de dieren in een wereld die we moeten beschermen en gezond maken omdat we er allemaal afhankelijk van zijn.
Lees ook
'Korte Levens' in deze serie Food for Thought Zoönose, en de oplossing volgens de Vegetariërsbond
Consumptiecijfers aantallen dieren (Pdf)
Wil je ook minder dieren in de bio-industrie?
Help ons dan vegetarisch en plantaardig eten te promoten. Word lid en help mee nog meer mensen te helpen met de overstap naar minder vlees. Elke nieuwe vegetariër of veganist zorgt voor honderden dieren minder in de bio-industrie. Elke dag helpen we honderden mensen met hun keuze voor meer vega en minder dierenleed.
