De Boer Op: CSA-boerderijen en tuinderijen

CSA-boerderijen en tuinderijen verbinden boeren en burgers 

 
Niet alleen wat je eet, maar ook hoe je voedsel geproduceerd wordt heeft enorm veel invloed op de aarde. Gelukkig kiezen steeds meer boeren voor landbouwmethoden die de bodem, biodiversiteit en het klimaat herstellen. Deze regeneratieve landbouw kent vele verschijningsvormen, waaronder Community Supported Agriculture, waarin de verbinding tussen boer en burger centraal staat.
 
 
Samenwerken met de natuur om voedsel te produceren en zo de bodem en biodiversiteit herstellen: dat is de kern van regeneratieve landbouw. Toch mogen we ook de sociale kant van regeneratie niet vergeten. Een regeneratieve boerderij of tuinderij valt of staat immers bij een betrokken gemeenschap die bereid is om van het land te eten, elke week weer.  

Om burgers aan hun bodem te verbinden, kiezen veel regeneratieve boeren en tuinders voor Community Supported Agriculture: een vorm van gemeenschapslandbouw waarbij bewoners voor een langere periode lid kunnen worden van een lokale boerderij of tuinderij. Vaak is dit voor één oogstseizoen, zo’n 35 weken. Als lid betaal je een bepaald bedrag voor het hele seizoen en in ruil daarvoor krijg je elke week een eerlijk deel van de oogst. Hierdoor delen alle leden in overvloed (bijvoorbeeld als de appels als een speer gaan), maar ook in eventuele schaarse als een gewas om welke reden dan ook minder productief is. 

Het mooie aan het CSA-model is dat het mensen weer verbindt met hun voedsel én dat het de boer of tuinder verzekert van een eerlijk inkomen. Waardoor zij kunnen kiezen voor regeneratieve landbouwmethoden die gezond zijn voor mens, dier en natuur. Oftewel: géén landbouwgif, kunstmest, monoculturen en megastallen, maar in plaats daarvan de focus op een gezonde bodem, dierenwelzijn en een diversiteit aan gewassen, struiken en bomen. 

Of het nu in de vorm van permacultuurtuinen, voedselbossen of biodynamische bedrijven is: inmiddels vind je overal in Nederland regeneratieve boeren en tuinders die het CSA-model hebben omarmd. Als lid van deze CSA’s krijg je niet alleen wekelijks een oogstaandeel dat gezond is voor al het leven, maar word je ook op allerlei manieren bij de productie van jouw voedsel betrokken. Sommige CSA’s stellen hun leden bijvoorbeeld in staat om elke week zelf te komen oogsten, andere CSA’s organiseren meewerkdagen en in sommige gevallen mag je zelfs meebeslissen over welke gewassen er het volgende seizoen worden aangeplant. Zo ontdek je binnen de kortste keren hoe een spruitjesplant er eigenlijk uitziet, dat bijen onze grootste vrienden zijn en dat onbespoten bessen die je net zelf geoogst hebt het allerlekkerst smaken. 


Foto: CSA-boederij Erve Kiekebos 
 
 

CSA-boerderijen en -tuinderijen toegankelijk voor iedereen 

Misschien vraag je je af hoe het zit met de financiële toegankelijkheid van CSA’s. Maar ook daaraan is gedacht. De meeste CSA-boerderijen en tuinderijen werken namelijk met een solidair betaalsysteem. Dit betekent dat mensen met minder inkomen een lager bedrag betalen voor hun oogstaandeel en leden met een hoger inkomen compenseren dat weer. Zo zorgen de voedselgemeenschappen van boeren en burgers op alle mogelijke manieren voor evenwicht, zowel sociaal als ecologisch.  
 

Doe je boodschappen bij deze regeneratieve CSA-boerderijen en -tuinderijen

Tegenwoordig bevinden zich in iedere provincie tientallen, en soms wel honderden, CSA-boerderijen en -tuinderijen, zowel in de stad als op het platteland. En dus is er altijd wel eentje bij jou in de buurt. Het oogstseizoen van de meeste CSA’s begint in de lente en dat betekent dat de winter hét moment is om jouw CSA te vinden en je in te schrijven voor het volgende seizoen. CSA’s worden namelijk steeds populairder, dus wacht hiermee niet te lang. Om je op weg te helpen, hebben we onze favoriete regeneratieve CSA’s vast op een rij gezet:  
  

CSA-tuinderij Ús Hôf 

In zuidwest Friesland vind je CSA Ús Hôf: een permacultuur-tuinderij vol onbespoten groenten, fruitbomen, bessenstruiken en bloemen die is opgericht door Bregje Hamelynck, tevens de oprichter van CSA Netwerk. Wekelijks eten honderden mensen van het land, die gedurende de week zelf mogen oogsten. Lukt dat niet, dan kunnen ze hun kant-en-klare oogstaandeel op drie centrale punten in de buurt van de tuinderij ophalen.
Meer info vind je via www.ushof.nl.  
 

CSA-boerderij Bodemzicht 

In het Gelderse Malden runnen Anne van Leeuwen en Ricardo Cano Bodemzicht: een regeneratieve boerderij waar je – naast een agroforestry perceel in wording met duizenden jonge fruitbomen, notenbomen en bessenstruiken – ook een CSA-tuinderij vindt die wekelijks zo’n honderd huishoudens en zes restaurants van regeneratieve groenten, kruiden en eieren voorziet.
Lees verder op www.bodemzicht.nl.  


Illustratie: Bodeminzicht 

 

CSA-boerderij KipEigen 

Net buiten Hilversum ligt KipEigen, een CSA waar je als lid terechtkunt voor een regeneratief groentepakket, maar ook voor een eier-aandeel. Voor een vast bedrag word je een jaar lang ‘mede-eigenaar’ van twee kippen en zo kun je elke week genieten van lokale eieren.
Neem een kijkje op www.kipeigen.nl.  
 

CSA-tuinderij Beemstergaard 

CSA Beemstergaard in Zuidoostbeemster werkt al een kwart eeuw biologisch en biodynamisch. Naast honderden fruitbomen vind je er onbespoten groente en verantwoorde eieren. Je kunt er ook een kerstboom adopteren.
Alles wat je wilt weten, vind je via www.beemstergaard.nl.  
 

CSA-boerderij Erve Kiekebos 

Stichting Lenteland koopt grond vrij uit de economie om die vervolgens voor een betaalbare pachtprijs beschikbaar te stellen aan regeneratieve gemeenschapsboeren. In Empe vind je de eerste Lenteland-boerderij van Nederland, Erve Kiekebos: een regeneratieve CSA waar je niet alleen lid, maar zelfs mede-eigenaar van kunt worden.
Ga naar www.ervekiekebos.nl.  
 

CSA-tuinderij Wijntuin Ronja 

Ben je een wijnliefhebber? Ga eens langs bij Wijntuin Ronja: een CSA die onderdeel is van Landgoed Rorik in Beverwijk waar je ieder oogstseizoen tien druivenstokken kunt pachten, om uiteindelijk van je zelfgemaakte wijn te kunnen genieten.
Meld je aan via www.wijntuinronja.nl.  

Meer regeneratieve CSA’s vind je op www.csanetwerk.nl/kaart en www.re-generation.cc/kaart.  

 

   
 

Auteur: Nadine Maarhuis
Als hoofdredacteur van MaatschapWij en redacteur voor Decade of Action zet schrijver, journalist en videograaf Nadine Maarhuis zich in voor een regeneratieve wereld waarin ecologie leidend is. Wanneer ze geen verhalen vertelt, droomt ze van haar eigen regeneratieve boerderij.
Foto: Laura Nijenhuis
 

 

 
 

Meer lezen over ons voedselsysteem?

De Boer Op: Biodynamische landbouw
De Boer Op: Voedselbossen
De Boer Op: Regeneratieve landbouw - holistische begrazing

Onze expert-artikelen:
Wereldbevolking voeden in de toekomst, betekent voedsel eerlijk verdelen Toekomst van eiwit