Food for Thought: Werken tot je erbij neervalt
Zomertijd, vakantietijd. Het valt je moeilijk voor te stellen dat nog niet eens zo gek lang geleden vakanties geen vanzelfsprekendheid waren. Pas in 1956 werd in Nederland het recht op twee weken betaald verlof wettelijk vastgesteld. Met dank aan de vakbeweging, die al sinds de negentiende eeuw voor arbeidstijdverkorting streed. Tegenwoordig hebben werknemers in Nederland recht op minimaal vier weken vakantie. Maar hoe zit dat voor dieren? Hoeveel vakantiedagen heeft een varken?
Tekst: Dirk-Jan Verdonk
Het is een prikkelende vraag en de titel van een prachtig, eerder dit jaar verschenen boek van Marjolein de Rooij. De inzet ervan is dat we de dieren die mensen exploiteren, moeten gaan zien als werknemers. En doen we dat, dan volgt daar logischerwijs uit dat hun werkomstandigheden en arbeidsvoorwaarden goed moeten worden geregeld. Arbeidsrechten voor koeien, kippen en varkens dus.
Een veilige, gezonde werkomgeving, recht op privacy en een sociaal leven, recht op vrije tijd, recht op inspraak: het zijn allemaal verworvenheden die werkgevers niet vanuit de goedheid van hun hart aan hun menselijke werknemers hebben toebedeeld (een enkele uitzondering daargelaten), maar waarvoor lang gestreden is door de vakbeweging – en die nog constante inzet vergt (word lid van een vakbond!). Het valt dus evenmin te verwachten dat werkgevers (lees: boeren) die zonder slag of stoot aan hun loeiende, knorrende en kakelende werknemers zullen toekennen. En dus is er een dierenvakbond nodig. Marjolein de Rooij heeft die opgericht. De ondertitel van haar boek luidt dan ook ‘over nut en noodzaak van een vakbond voor dieren’.
Het leuke is: De Rooij heeft al een aantal boeren bereid gevonden om sociaal overleg te voeren over de arbeidsomstandigheden van hun dieren. Uiteraard, dat zijn boeren die al gemotiveerd zijn om het welzijn van hun dieren te verbeteren, maar niettemin, het zorgt ervoor dat de Vakbond voor Dieren meer is dan alleen een interessant concept. Het is een manier van naar mens-dierrelaties kijken die iets kan toevoegen, juist ook door te leren van de lessen van de vakbeweging.
Een veilige, gezonde werkomgeving, recht op privacy en een sociaal leven, recht op vrije tijd, recht op inspraak: het zijn allemaal verworvenheden die werkgevers niet vanuit de goedheid van hun hart aan hun menselijke werknemers hebben toebedeeld (een enkele uitzondering daargelaten), maar waarvoor lang gestreden is door de vakbeweging – en die nog constante inzet vergt (word lid van een vakbond!). Het valt dus evenmin te verwachten dat werkgevers (lees: boeren) die zonder slag of stoot aan hun loeiende, knorrende en kakelende werknemers zullen toekennen. En dus is er een dierenvakbond nodig. Marjolein de Rooij heeft die opgericht. De ondertitel van haar boek luidt dan ook ‘over nut en noodzaak van een vakbond voor dieren’.
Het leuke is: De Rooij heeft al een aantal boeren bereid gevonden om sociaal overleg te voeren over de arbeidsomstandigheden van hun dieren. Uiteraard, dat zijn boeren die al gemotiveerd zijn om het welzijn van hun dieren te verbeteren, maar niettemin, het zorgt ervoor dat de Vakbond voor Dieren meer is dan alleen een interessant concept. Het is een manier van naar mens-dierrelaties kijken die iets kan toevoegen, juist ook door te leren van de lessen van de vakbeweging.
Essentieel voor het welslagen van het organiseren van inspraak door dierlijke werknemers is dat we hun dierentaal goed verstaan, zodat hun klachten en wensen daadwerkelijk op de onderhandelingstafel komen te liggen. De Rooij haalt in dit verband een onderzoek aan van Leonie Cornips die koeiengeluiden liet interpreteren door boeren. Het geluid dat een koe maakt wanneer ze angstig of gestrest is, werd slechts door een derde van de boeren correct geïdentificeerd. Bijna de helft van de boeren herkende het geluid niet dat een koe maakt als ze gemolken wil worden. Slechts 31 procent van de boeren onderscheidde het geluid van een koe die tevergeefs haar kalf roept – en bijna de helft daarvan beschouwde deze wanhoopsloei als een positief signaal. Er lijkt dus het nodige werk aan de winkel voor een vakbond om het overleg tussen werkgever en werknemer vlot te trekken.
Het ligt voor de hand, de vakbond heeft direct een groot probleem. Want, hoe kun je dieren als werknemers zien en accepteren dat ze gedood worden? Dat dit nogal wringt, erkent De Rooij volmondig. Maar zoals ze schrijft: ‘Ik geloof dat het kijken naar dieren als werknemers met bijbehorende rechten het leed van de huidige werkende dieren substantieel kan verminderen, ondanks het feit dat hun werkende leven eindigt in de dood. En ik ben ervan overtuigd dat een wereld zonder dierenleed alleen in stappen dichterbij komt. Zoals de wereld waarin we nu leven ook in stappen is ontstaan.’
Wat me bij het lezen inviel, is dat er niet alleen parallellen te trekken zijn tussen de traditionele vakbeweging en een vakbond voor dieren, maar dat ze historisch met elkaar zijn verbonden. Een belangrijke plek van oorsprong van de vakbeweging is Chicago, waar op 1 mei 1886 grote demonstraties begonnen voor arbeidstijdverkorting en die uitmonden in dodelijke rellen en, in de nasleep daarvan, de executie van de ‘acht martelaren van Chicago’. Naar aanleiding daarvan zou 1 mei worden uitgeroepen als Dag van de Arbeid. Waar werkten al die arbeiders die in verzet kwamen tegen de mensonterende omstandigheden waarin ze hun arbeid moesten verrichten? Inderdaad, in de al even dieronterende abattoirs van de Union Stockyard, het eerste en toen grootste industriële slachtcomplex van de wereld.
Meer weten? Lees Hoeveel vakantiedagen heeft een varken? en ga naar www.vakbondvoordieren.nl
