De Boer Op: Biodynamische Landbouw

Biodynamische landbouw volgt de wijsheid van de natuur

 
Niet alleen wat je eet maar ook hoe je voedsel geproduceerd wordt, heeft enorm veel invloed op de aarde. Gelukkig kiezen steeds meer boeren voor landbouwmethoden die de bodem, biodiversiteit en het klimaat herstellen. Deze regeneratieve landbouw kent vele verschijningsvormen, waaronder biodynamische landbouw, die de wijsheid van de natuur centraal stelt.
 
 
In 1924 gaf de antroposoof Rudolf Steiner een serie lezingen over zijn holistische en natuurinclusieve visie op landbouw. Hij pleitte ervoor om de natuur te volgen en alles wat leeft – of dat nu de bodem, een dier, een plant of een mens is – zoveel mogelijk naar zijn eigen aard te verzorgen. En dus ver weg te blijven van chemische toevoegingen of andere onnatuurlijke ingrepen. Al gauw gingen de eerste boeren met zijn gedachtengoed aan de slag en de biodynamische landbouw was geboren.


 
Inmiddels vind je over de hele wereld duizenden biodynamische boerderijen die Demeter-gecertificeerd zijn: hét keurmerk voor biodynamische landbouw. Deze biodynamische boeren nemen de bodem als basis. Net als Moeder Natuur focussen ze niet op hun planten, maar voeden ze de bodem, zodat de bodem op zijn beurt in staat is om gezonde gewassen voort te brengen. Verder gebruiken biodynamische boeren geen bestrijdingsmiddelen, maar planten ze bloemen en bomen om vogels en insecten aan te trekken, die voor een natuurlijk evenwicht zorgen. Ook voor kunstmest en genetische manipulatie is op een biodynamische boerderij geen ruimte, aangezien die ingaan tegen de natuur van bodem, dier en plant.
 
Omdat de stand van de zon en de maan de biodynamische groei- en oogstkalender beïnvloeden, wordt deze landbouwstroming soms weggezet als zweverig. Hier kan Piet van IJzendoorn, die in Zeewolde al ruim 40 jaar biodynamisch boer is, kort over zijn: ‘De kern van biodynamische landbouw is hartstikke down to earth. Namelijk: dat je als boer werkt vanuit de overtuiging dat de natuur ontzettend veel te bieden heeft. En dus dat je de natuur niet moet onderdrukken met allerlei externe inputs, maar juist de ruimte moet geven en moet ondersteunen.’

   

Wat is het verschil met biologisch?

Alle biodynamische landbouw is per definitie biologisch: beide maken geen gebruik van kunstmest en pesticiden. Toch gaat biodynamische landbouw op veel gebieden een stap verder dan bio. Zo moet alle mest die op een biodynamische boerderij gebruikt wordt biologisch zijn, terwijl op een bio-boerderij nog 35 procent gangbare (drijf)mest is toegestaan. Ook moet minimaal 10 procent van een biodynamische boerderij worden ingezet om biodiversiteit te ondersteunen, terwijl hier bij bio geen regels voor zijn. En boerderijdieren krijgen op een biodynamische boerderij meer ruimte om zichzelf te zijn. Het onthoornen van koeien en geiten is bijvoorbeeld niet toegestaan, kalfjes moeten minimaal drie maanden bedrijfseigen verse melk krijgen en kippen moeten in hun buitenverblijf toegang hebben tot bomen en struiken – iets dat ze erg waarderen omdat ze van nature bosdieren zijn.
 

Puur natuur

Ten slotte is biodynamisch ook een goede keuze voor je eigen welzijn. Niet alleen omdat een biodynamische bodem, en daarmee biodynamisch voedsel, vol leven en voedingstoffen zit, maar ook omdat je zeker weet dat je jezelf voedt met puur natuur. Kunstmatige toevoegingen zijn bij biodynamische producten – die je herkent aan het Demeter keurmerk – namelijk verboden: ze mogen enkel en alleen op smaak worden gebracht met kruiden, specerijen en pure extracten.
                                                                                                                                                                                    

Doe je boodschappen bij deze biodynamische boeren

Eén ding is duidelijk: biodynamische boeren en tuinders dragen iedere dag bij aan een gezonde bodem, meer biodiversiteit, beter dierenwelzijn en gezonde gemeenschappen. De beste manier om onze waardering te laten blijken, is simpelweg door van hun land te eten. Om je op weg te helpen, hebben we onze favoriete biodynamische boerderijen vast op een rij gezet:
 

1. De Hondspol

Aan de rand van Driebergen-Rijsenburg vind je De Hondspol: een biodynamische zorgboerderij die al ruim dertig jaar goed zorgt voor mens, dier en natuur. De melk van de melkkoeien – die in kruidenrijke weilanden grazen – wordt op het erf verwerkt tot dagverse zuivel en boerenkaas. Ook wordt er groente geteeld en vind je er houtwallen, bloemenranden en paddenpoelen waar vogels en insecten voedsel en een schuilplaats vinden. In de boerderijwinkel van deze boerderij vind je onder meer seizoensgroenten, dagverse melk, eieren, brood, huisgemaakte pesto’s, sappen en sauzen.
 

 

2. Boerderij Zonnehoeve

In Zeewolde ligt Zonnehoeve: de biodynamische boerderij van Piet van IJzendoorn. Naast akkerbouw en veeteelt heeft de boerderij ook een tuinderij en een eigen bakkerij. Ook deze bijzondere plek – die al ruim veertig jaar bestaat – vervult een zorgfunctie. In de boerderijwinkel van Zonnehoeve en via www.hofweb.nl kun je hun biodynamische producten krijgen.
 

3. De Eemstuin

De Eemstuin is een biodynamisch landbouwbedrijf in het Groningse Uithuizermeeden. Op 1,2 hectare worden hier meer dan zestig verschillende soorten groenten verbouwd. Van boerenkool tot mosterdblaadjes en van postelein tot bonen: je proeft hier van alles. Ook voor de bodem wordt extra goed gezorgd: om het bodemleven zo min mogelijk te verstoren wordt namelijk maar eens in de zes jaar geploegd.
 

4. Novalishoeve

Op Texel vind je Novalishoeve: een biodynamische boerderij met zo’n 40 hectare landbouwgrond die bekendstaat om z’n verse groenten, kruidenthee, boerenkaas, brood en ijs. De deuren van deze boerderij staan altijd open voor bezoekers en daarmee is Novalishoeve de perfecte plek om met al je zintuigen te ervaren hoe waardevol biodynamische landbouw is.
 

5. De Stadsboerderij

In Almere vind je De Stadsboerderij: een biodynamisch bedrijf met akkerbouw, groenteteelt en zuivel. Door letterlijk tussen de nieuwbouwwijken van Almere te boeren, proberen de betrokkenen zoveel mogelijk mensen te enthousiasmeren voor biodynamische landbouw. Iedere zaterdagochtend organiseren ze een boerenmarkt die vrij toegankelijk is.
 
Meer weten over biodynamische landbouw? Neem eens een kijkje op de website van Demeter, waar je onder andere een kaart vol biodynamische boeren en tuinders vindt. Zelf biodynamisch boer worden? Dan moet je bij Warmonderhof zijn: dé landbouwschool voor biodynamische landbouw.



   
 

Auteur: Nadine Maarhuis
Als hoofdredacteur van MaatschapWij en redacteur voor Decade of Action zet schrijver, journalist en videograaf Nadine Maarhuis zich in voor een regeneratieve wereld waarin ecologie leidend is. Wanneer ze geen verhalen vertelt, droomt ze van haar eigen regeneratieve boerderij.
Foto: Laura Nijenhuis
 

 

 

Meer lezen over ons voedselsysteem?

De Boer Op: Voedselbossen
De Boer Op: Regeneratieve landbouw - holistische begrazing
Onze expert-artikelen:
Wereldbevolking voeden in de toekomst, betekent voedsel eerlijk verdelen Toekomst van eiwit