De Boer Op: Regeneratieve Landbouw

Holistische begrazing

 
Niet alleen wat je eet maar ook hoe je voedsel geproduceerd wordt, heeft enorm veel invloed op de aarde. Daarom is het goed nieuws dat steeds meer boeren kiezen voor een werkwijze die de bodem, biodiversiteit en het klimaat herstelt. Regeneratieve landbouw heet dat. Deze manier van boeren kent verschillende verschijningsvormen. De komende edities zullen we er steeds eentje uitlichten. Dit keer duiken we in de wondere wereld van holistische begrazing.
 
 
In de natuur grazen dieren als koeien voor een korte periode heel intensief op één stukje land, om vervolgens als kudde verder te trekken. Dit is veiliger vanwege eventuele roofdieren. Maar deze manier van begrazing heeft ook een positieve impact op de bodem. Doordat de dieren zich steeds verplaatsen, krijgt de bodem tijd om de mest op te nemen en te herstellen. Zo raakt de bodem niet overbelast of overbegraasd: de dieren keren immers pas terug op die plek als er weer voldoende te eten is en hun poep verdwenen is.
 
Deze wijze van begrazing en bemesting maakt de bodem steeds gezonder en vruchtbaarder. En dat heeft allerlei voordelen. Zo slaat een gezonde bodem een heleboel water en koolstof op. Ook kan er kruidenrijk gras groeien vol bloemen, planten en kruiden, dat voedzamer is voor de dieren. Sommige kruiden werken zelfs medicinaal. En wist je dat koeien door het eten van planten zoals weegbree minder methaanwinden laten?
   

Terug naar de natuur

In het reguliere landbouwsysteem is helaas weinig overgebleven van deze natuurlijke gang van zaken. We houden te veel dieren op te weinig vierkante meters, waardoor de bodem de mest onmogelijk kan opnemen, we een stikstofcrisis hebben en dierenwelzijn in het geding komt. Een ander probleem is dat we koeien doorgaans in één keer toegang geven tot het hele weiland. Koeien grazen namelijk altijd eerst de grassoorten af die ze het lekkerst vinden, en iedere keer als die soorten weer opkomen grazen ze die opnieuw kort af. Maar wat boven de grond gebeurt, gebeurt ook onder de grond: de wortels worden heel kort, waardoor de bodem minder koolstof en water kan vasthouden.
 
Tegelijkertijd overwoekeren de plantensoorten die de koeien niet opeten hele gebieden, want die blijven maar doorgroeien. Met als gevolg dat boeren kiezen voor pesticiden, waardoor koeien dubbel ongezonder worden: én het voedzame kruidenrijke gras verdwijnt én ze krijgen gifresten binnen.
 

Holistische begrazing als oplossing

De oplossing? Terug naar de natuur. Door kippen, koeien en andere boerderijdieren om de zoveel tijd naar een nieuw stukje weiland te verplaatsen, kun je als boer het natuurlijke kuddegedrag nabootsen. Holistische begrazing heet dat. Zo blijft de bodem gezond, zijn pesticiden en kunstmest overbodig en hebben de dieren toegang tot een divers voedingsaanbod van gras, bloemen en medicinale kruiden. Bijvoeren met krachtvoer wordt hierdoor (vrijwel) overbodig, net als het toedienen van antibiotica en ontwormingsmiddelen.

Kortom: een beter klimaat, meer biodiversiteit en meer dierenwelzijn zijn mogelijk, ook binnen de veehouderij. Maar dan moeten we wel kiezen voor minder dieren, eerlijke prijzen én voor holistische begrazing. Want, zoals regeneratieve boeren zo mooi zeggen: ‘Het is niet de koe, het is ’t hoe.’
 
 
© We Are the Regeneration                               ©Gabriele Hengeveld (We Are the Regeneration)                                                                                                                                                                                            
 

Zuivelproducten kopen bij regeneratieve boerderij

Genoeg reden dus om je eieren, kaas en andere zuivelproducten voortaan bij een regeneratieve boerderij te kopen die kiest voor holistische begrazing. Of er een keer samen met je gezin, vrienden of collega’s een kijkje te gaan nemen. Om je op weg te helpen, heb ik er vast een paar op een rij gezet:
 

1. Bodemzicht

Op zoek naar klimaatpositieve eieren die bijdragen aan landschapsherstel? Dan zit je goed bij boerderij ‘Bodemzicht’. Hier kun je namelijk eieren kopen van kippen die vijf hectaren gedegradeerde grond herstellen door middel van (je raad het al…) holistische begrazing.
Je vindt de regeneratieve boerderij van Anne van Leeuwen en Ricardo Cano in het Nijmeegse Malden.
 
Naast eieren kun je op Bodemzicht groentepakketten krijgen, rondleidingen bijwonen en cursussen volgen. Neem een kijkje op: www.bodemzicht.nl

 

2. De Regeneratieve Boerderij

Klinken klimaatpositieve eieren je als muziek in de oren, maar is Malden te ver weg? Misschien is ‘De Regeneratieve Boerderij’, gelegen in het buitengebied van Heerhugowaard, dichterbij. Ook hier vind je eieren van kippen die heerlijk holistisch grazen. Bovendien worden de kippen niet gevoerd met graan, maar pikken ze zelf hun eten uit de composthopen. Dit is voor kippen een hele natuurlijke manier van eten opscharrelen, aangezien het eigenlijk bosdieren zijn!
 
Meer informatie vind je op: www.deregeneratieveboerderij.nl
 

3. De Eenzaamheid

Als zesde generatie boer is Joost van Schie druk om de biologische kaasboerderij van zijn ouders om te vormen tot een regeneratief bedrijf. Holistische begrazing is een belangrijke manier om dit voor elkaar te krijgen. Op boerderij ‘De Eenzaamheid’ worden de koeien daarom twee keer per dag verplaatst naar een nieuw stukje weiland. Ook zijn er kippen, die achter de koeien aan grazen, en zo hun mest beter over het land verspreiden.
Je vindt de boerderij van Joost en zijn ouders in Warmond, dichtbij Leiden. In Leiden zelf vind je ‘Oogst’: een boerenwinkel waar je producten van de boerderij kunt krijgen.

Lees verder op: www.oogst.shop


   
 

Auteur: Nadine Maarhuis
Als hoofdredacteur van MaatschapWij en redacteur voor Decade of Action zet schrijver, journalist en videograaf Nadine Maarhuis zich in voor een regeneratieve wereld waarin ecologie leidend is. Wanneer ze geen verhalen vertelt, droomt ze van haar eigen regeneratieve boerderij.
Foto: Laura Nijenhuis
 

 

 

Meer lezen over ons voedselsysteem?

De Boer Op: Voedselbossen
Onze expert-artikelen:
Wereldbevolking voeden in de toekomst, betekent voedsel eerlijk verdelen Toekomst van eiwit