Kieswijzer Voedsel, Dierenwelzijn & Landbouw

 
Landbouwsubsidies, verschuiving naar plantaardig voedingspatroon en dierenwelzijn – dit vinden de politieke partijen.
 

Tekst: Daniël Gerritsen 
 

Op 17 maart zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. De Vegetariërsbond wil haar volgers helpen in het doolhof van partijen en vroeg de politieke partijen drie vragen over de toekomst van de vee-industrie. Wij kozen landbouwsubsidies, verschuiving naar een meer plantaardig voedingspatroon en dierenwelzijn als belangrijkste punten om standpunten over op te vragen. De SP, 50PLUS, VVD, SGP, PvdD, CDA, en BIJ1 gaven antwoord op onze vragen. GroenLinks en de PvdA stuurden een algemeen antwoord. Onder meer DENK, ChristenUnie, PVV en FvD gaven geen reactie. 

 

Het afgelopen jaar is er veel aandacht in de media en politiek geweest voor de negatieve gevolgen van de vee-industrie ten aanzien van dierenwelzijn, volksgezondheid, broeikasgas-, stikstof- & fijnstofuitstoot, invloed op biodiversiteit en land- en waterverbruik. Ook boeren zelf zien zich vaak als gevangen in het huidige systeem. De volgende stap is aan de politiek. Wat zien zij als toekomst van de vee-industrie? 
  Klik voor een grote versie
  

Als eerste, de voornaamste overeenkomsten:

1. Er veel draagvlak voor verduurzaming, alle partijen die geantwoord hebben schrijven hierover.
2. Dierenwelzijn wordt bij alle partijen, op de VVD na, belangrijk gevonden. De VVD schrijft alleen over hogere straffen bij dierenmishandeling.
3. Ook staan alle partijen, behalve de VVD, positief tegenover eerlijke beprijzing van met name ongezond voedsel; specifiek vlees wordt vaker genoemd. De SGP schrijft dat de vleesprijs omhoog mag, maar vooruit, die tellen we mee.
4. Vermindering van vleesconsumptie en een verschuiving naar meer plantaardig wordt alleen door de VVD en het CDA niet gesteund. De SGP schrijft niet over vermindering van vleesconsumptie, maar dus wel over een verhoging van de vleesprijs en als gevolg daarvan meer plantaardige consumptie.
   Opvallend is dat de CDA specifiek schrijft dat vlees binnen een gezond voedingspatroon past.
5. SP, PvdD, BIJ1, GL, 50PLUS willen de veestapel inkrimpen. De VVD, CDA en SGP schrijven hier niet over.
    

De verschillen

Het grote verschil ligt bij dat de meest rechtse partijen (VVD, CDA, SGP) de verantwoordelijkheid bij de consument en de boer leggen en achter de landbouwsubsidies vanuit de EU staan. De partijen aan de meer linkerkant van het politieke spectrum willen een eind aan de grote landbouwsubsidies die maar naar een aantal grote bedrijven gaan en de grootschalige bio-industrie om het landbouwsysteem te veranderen naar lokaler, diervriendelijker en natuurinclusiever om de klimaatcrisis te verminderen (SP, PvdD, BIJ1, GL, 50PLUS).

Grote veranderingen?

Deze lijken in de vee-industrie niet hoopvol, gezien de minst positieve reacties van de grootste twee partijen op het moment komen. De grote vraag blijft of de VVD en het CDA het ook na de verkiezingen weer voor het zeggen hebben. Ze lijken in ieder geval te profiteren van het feit dat we ondanks, in plaats van dankzij, de Minister-President en de Minister van Volksgezondheid de Coronacrisis door komen.
 
Klik voor grotere versie
 

De reacties van de politieke partijen

Hieronder de antwoorden – of onze samenvatting ervan – die de partijen ons toestuurden.
 

Wat is het standpunt van uw partij inzake subsidies voor de vee-industrie?

De SP wil de Europese landbouwsubsidies op termijn volledig afschaffen, waarbij lidstaten de mogelijkheid hebben om zelf nationale (groene) subsidies in te zetten. Om een eerste grote stap te zetten wordt per direct een maximum subsidiebedrag per boerenbedrijf ingevoerd. Zolang de landbouwsubsidies nog niet volledig afgeschaft zijn, zet de SP ze vooral in om de ecologische crisis in Europa te bestrijden. Subsidies worden dus alleen gegeven onder strenge, groene voorwaarden.

50PLUS vindt dat subsidies alleen maar toegepast dienen te worden indien een sector echte ondersteuning nodig heeft vanwege bijzondere omstandigheden zoals het innoveren, verbeteren, verduurzamen van productieprocessen. Structurele ondersteuning van een bedrijfstak is volgens 50PLUS zeer onwenselijk.

De VVD wil de mogelijkheden die er zijn benutten, ook voor de Nederlandse veehouderij. Onze Nederlandse boeren zijn volgens hen al koploper op het gebied van duurzaamheid en dat willen ze graag zo houden. Ze willen het landbouwbeleid hervormen, zodat innovatieve Nederlandse boeren hiervan profiteren.

Volgens de SGP zijn de subsidies een goede zaak. Ze zijn voor intensieve veehouderijbedrijven juist vooral gericht op verduurzaming van grondgebonden bedrijven, en gaan ze niet naar intensieve varkens- en pluimveebedrijven zonder grond. Ook zijn ze van mening dat consumenten te weinig willen betalen voor verbetering van dierenwelzijn en milieu, zodat overheidssubsidies nodig zijn.  

De Partij voor de Dieren wil dat het Gemeenschappelijk Landbouwbudget van de Europese Unie gebruikt wordt om boeren te helpen omschakelen naar biologische en duurzame landbouw. De landbouwsubsidies moeten op termijn worden afgeschaft. Daarnaast moet de overheid de promotie van biologische plantaardige producten actief ondersteunen, zodat boeren zonder subsidie een goede boterham kunnen verdienen.

Het CDA stelt kort dat deze subsidies hard nodig zijn voor boeren om te kunnen innoveren en verduurzamen. Zolang de boeren geen eerlijke prijs voor de producten krijgen, blijven subsidies noodzakelijk. 

Ook van BIJ1 kan en mag de bio-industrie niet blijven bestaan. Daarom moeten er drastische maatregelen komen, waaronder het stoppen van subsidies die boeren nu ontvangen voor het houden en fokken van dieren, en moet de veestapel flink omlaag. Daarentegen ziet BIJ1 veel liever dat de mogelijkheid tot omscholing wordt aangeboden aan deze boeren, zodat zij de kans hebben om over te stappen op een dier- en natuurvriendelijker alternatief zoals landbouw of plantaardige producten.  

GroenLinks zet zich in Europa in voor landbouwsubsidies die bijdragen aan natuurinclusieve landbouw. Ze willen een einde aan de bio-industrie. De toekomst van de landbouw is duurzaam, lokaal, gezond en diervriendelijk. Ze zorgen zo voor financiële ondersteuning voor boeren die omschakelen naar zo’n natuurinclusieve landbouw en hun veestapel inkrimpen. Banken betalen daaraan mee bij intensieve veehouderijbedrijven bij wie ze financieringen hebben uitstaan.
 

Hecht uw partij waarde aan een verschuiving naar een meer plantaardig voedingspatroon en wat stelt zij eventueel voor om dit te bewerkstelligen?

 

De SP wil een verschuiving van een dieet met dierlijk eiwit naar een meer plantaardig dieet. Nederland moet af van haar positie als marktleider in kiloknallers. Vleesproductie moet diervriendelijker, kleinschaliger én duurzamer. Deze doelstellingen kunnen gezamenlijk worden bereikt indien wordt gekozen voor een forse reductie van de veestapel en louter regionale productie voor de nabije markt. Van de SP moet de belasting op gezonde voeding daarnaast omlaag en de belasting op ongezonde voeding omhoog.

50PLUS is voorstander om in te zetten naar een meer plantaardig voedingspatroon. Om dat te realiseren lijkt het 50PLUS een goed idee als Europa al die miljarden subsidie die nu naar de vee-industrie gaan, gaat inzetten op een landbouw met plantaardige producten. Overigens net als bij andere subsidiestromen moeten deze ondersteuningsgelden volgens 50PLUS wel tijdelijk te zijn en dienen slechts om de sector levensvatbaar te maken.

De VVD is er voorstander van dat iedereen een vrije keuze heeft in zijn of haar voedingspatroon. Daarnaast stimuleren ze innovaties op het gebied van de voedselproductie zoals bijvoorbeeld kweekvlees. De VVD ziet dit niet als een vervanging van de huidige agrarische sector, maar als een aanvulling hierop. Zowel traditionele vleesproductie als innovatieve opties voor de productie van alternatieve eiwitten kunnen prima naast elkaar kunnen bestaan. 

De SGP vindt dat de vleesprijs omhoog mag, zodat boeren meer geld krijgen voor investeringen in dierenwelzijn en milieu. Dat kan voor consumenten een prikkel zijn om minder vlees te eten en juist meer plantaardig voedsel.  

De Partij voor de Dieren wil meer focus op het produceren van plantaardige alternatieven voor dierlijke eiwitten. De overheid moet het goede voorbeeld geven door alleen te kiezen voor biologische en plantaardige producten en moet ervoor zorgen dat werkgevers belastingvrij een biologische, plantaardige lunch en biologisch fruit op het werk kunnen aanbieden. De voedselketen moet kort en open zijn, om gesjoemel met voedsel te voorkomen. Stunten met de prijs van vlees is ontoelaatbaar en we binden de strijd aan tegen voedselverspilling.

Het CDA is trots op onze Nederlandse boeren en vindt dat vlees past binnen een gezond voedingspatroon. Daarnaast is het al dan niet eten van vlees een keuze van de consument zelf. Wel zet het CDA in op een duurzame veehouderij door modernisering en innovaties binnen de veehouderij voort te zetten.  

BIJ1 vindt dat we moeten investeren in plantaardige alternatieven, zodat deze betaalbaar en toegankelijk zijn voor iedereen, en ook meer prevalent worden in de supermarkten. Door de veestapel te verkleinen, komt er meer ruimte vrij voor de teelt van groente welke ofwel tegen een lagere prijs kunnen worden verkocht in de supermarkt, ofwel tot vleesvervanger kunnen worden gemaakt.

GroenLinks wil een vleestaks invoeren en de btw schrappen op groente en fruit.

De PvdA vindt dat het huidig niveau van consumptie van dierlijk eiwit onhoudbaar is. De ecologische voetafdruk is veel te groot. De PvdA is voor true pricing, zodat schade en kosten niet worden afgewenteld.  
 

Wat zegt uw partijprogramma over de transitie naar een duurzamere landbouw inclusief verhoging dierenwelzijn?

De SP wil stoppen met de bio-industrie. Weidegang wordt verplicht. In plaats van de intensivering en schaalvergroting ondersteunen we boeren die diervriendelijk en duurzaam produceren. De duurzame boer verdient ook een duurzaam inkomen. Minder transport over de wereld en meer regionale productie. Geen gevaarlijk landbouwgif, maar biologische bestrijding. En garanties voor de gezondheid van boeren, bewoners en dieren. Een stevige beperking van de veestapel is nodig om verdere milieu- en klimaatschade tegen te gaan. Door een importverbod voor elke soort bont maken we Nederland bontvrij. Ook willen ze een verbod op het patenteren van gewaseigenschappen.

50PLUS vindt dat gezonde voedselproducten thuis horen in het lage BTW-tarief en ongezonde producten in het hoge tarief. Het klimaatbeleid moet worden ingericht op de ontwikkeling van krachtige nieuwe technologie. Het gebruik van kunstmest en gif in de landbouw en antibiotica in de veehouderij moet sterk verminderd worden. Er moet beperking komen van grootschalige intensieve veehouderij en stimulering van kleinschalige kwaliteitsbedrijven. Daarnaast moet de Nederlandse visserij meer steun krijgen tegen onredelijke Europese maatregelen. Aanwinning van nieuw land is historisch de gangbare manier waarop Nederland een tekort aan grond voor de toekomst heeft opgelost. Dat staat wat 50PLUS betreft nog steeds overeind. 

De VVD wil vermindering van schadelijke emissies voor de omgeving en natuur als gevolg van veeteelt. Inkrimping van de veestapel is daarbij echter niet het doel. Ook pleit de VVD voor een hervorming van het Europees landbouwbeleid richting innovatieve, efficiënte en duurzame landbouw. Tevens zetten ze zich in voor hogere straffen voor dierenmishandeling en een levenslang verbod op het houden van dieren voor recidivisten. Dierenmishandelaars krijgen een locatieverbod voor plaatsen waar dieren worden gehouden of verkocht. Daarnaast grijpen we in als bedrijven in de vleesverwerkende industrie zich niet aan de dierenwelzijnsregels houden. Bij herhaalde overtreding volgt sluiting. Naast controle op locatie, kan de NVWA ook via camerabewaking meekijken. 

De SGP wil ondersteuning van veehouderijbedrijven voor investeringen in dierenwelzijn en milieu. Ze zetten in op een omschakelfonds en innovatie. De SGP constateert dat Nederlandse bedrijven koplopers zijn op het gebied van dierenwelzijn en milieu. Ze willen voorkomen dat deuren gedwongen worden te sluiten in verband met een ongelijk internationaal speelveld.  

De PvdD stelt dat een gezonde, duurzame landbouw mogelijk is als we de natuurlijke kringlopen herstellen en boeren een eerlijke prijs betalen voor hun producten. Ook moet er volledig inzicht komen in waar ons voedsel vandaan komt, hoe het is geproduceerd en of de prijs de kosten dekt. De Partij voor de Dieren wil dat er een einde komt aan de bio-industrie.  De Nederlandse veestapel zal daartoe vergaand verkleind moeten worden en ingezet moet worden op een diervriendelijk landbouw. De dieren die in Nederland gehouden worden dienen naar hun soorteigen gedrag te kunnen leven.

Het CDA kies voor een gezonde toekomst voor de hele agrarische sector voor een nieuwe aanpak, waarbij de overheid met de sector duidelijke langjarige duurzaamheidsdoelen vastlegt en vervolgens de uitvoering aan de sector zelf over laat om deze doelen te halen. Met de inzet van innovatie en nieuwe meettechnieken kunnen de doelmaatregelen worden vertaald in een opgave op bedrijfsniveau. Daarmee laten we iedere agrarische ondernemer de ruimte voor. 

BIJ1 wil per direct investeren in een duurzame landbouw en de veestapel flink verlagen. Daarbij hoort ook de verhoging van het dierenwelzijn. Zo vinden wij dat de verminking van snavels, het decouperen van varkens en het onthoornen van dieren per direct verboden moet worden. Diertransport mag niet langer dan 2 uur duren en slachthuizen krijgen permanent cameratoezicht. Ook moeten de eisen voor het ‘Beter Leven-keurmerk’ een stuk worden verhoogd, en mogen producten zonder dit keurmerk niet meer worden verkocht.

GroenLinks wil niet toestaan dat er nieuwbouw van megastallen komt en bestaande megastallen laten verdwijnen. In 2025 mag alleen nog vlees worden verkocht dat minimaal 1 ster heeft in het Beter Leven Keurmerk, in 2030 moet al het vlees 2 sterren hebben en in 2035 3 sterren. Transport van levende dieren mag niet langer dan vier uur duren, weidegang voor koeien wordt verplicht en ze verbieden het gebruik van kooien in de veehouderij en het doden van eendagskuikens. Alle dieren krijgen het recht om soorteigen gedrag te vertonen.

 

 

Gratis Download

• folder 'Gezond Vegetarisch'