Vetten uit alle streken: het Noorden

 
Dit is het vierde en laatste artikel uit de mini-special 'Vetten', over vetten uit het Noorden. Dus deze keer nemen we vetten en oliën als huttentutolie onder de loep. 

Iedereen gebruikt vetten en oliën in de keuken en vet is ook een belangrijke voedingscomponent voor onze gezondheid. Elke regio kent zijn eigen traditionele vetten, afhankelijk van bodem en klimaat en historisch gegroeide culinaire voorkeuren. Voor deze laatste editie in de reeks licht ik nog één onbeschreven spijsolie toe. Verder heb ik een totaaloverzicht gemaakt van de voedingswaarden en rookpunten van de oliën en vetstoffen die de afgelopen edities zijn besproken. Dat maakt het makkelijk om een geschikte olie uit te kiezen om in te bakken of koud te verwerken die ook goed scoort qua gezondheid.
 

Vetten en oliën uit het Noorden

 
Huttentut- of camelinaolie

Wat is het? Huttentutolie is afkomstig van de huttentut, een kruisbloemige plant die verwant is aan de vlasplant die we nog kennen van de lijnzaadolie (zie de herfsteditie 2022 van ons LekkerVega Magazine). In het Engels wordt de huttentut ook wel ‘false flax’ genoemd. De plant komt op het hele noordelijk halfrond voor en is afkomstig uit West-Azië. En werd mogelijk al 3000 jaar geleden verbouwd in Nederland voor de zaden, waar de olie uitgeperst wordt. De olie werd gebruikt als brandstof voor lampen, als spijsolie en als smeermiddel. Tegenwoordig wordt de plant ook gebruikt in cosmeticaproducten.



Is het gezond? Ja, want net als lijnzaadolie bevat huttentutolie een hoog gehalte aan omega 3 ALA-vetzuren, al is het niet in zo’n hoge mate als bij lijnzaadolie.
Bezwaar: de olie lijkt vrij duur om aan te schaffen, zo’n 40 euro per liter. De lijnzaadolie van de echte vlasplant is met een hoger gehalte omega 3-vetzuren en een lagere prijs gunstiger voor zowel de gezondheid als de portemonnee.

 

Meer over vetten en oliën in andere windstreken
in deel 1, 2 en 3
 

Voedingswaarden vetten en oliën

De onverzadigde vetten (meervoudig en enkelvoudig) heb ik voor het gemak samen genomen. En van de vet-oplosbare vitamines heb ik alleen vitamine E in de tabel gezet, aangezien de voornaamste bron van de andere vitamines (A, D en K) niet olie is, maar (respectievelijk) groente, de zon of supplementen. Deze waarden zijn wat het RIVM aangeeft. Dat is een gemiddelde of momentopname en zal niet precies hetzelfde zijn als het product in jouw winkel.
Bekijk daarom de voedingswaardetabel op het product voordat je het aanschaft.

Tabel "Voedingswaarden en rookpunt van oliën en vetten":



* Per 100g voedingsproduct
** Afwezig in NEVO (Nederlands Voedingsstoffenbestand, RIVM). The American Oil Chemists’ Society geeft deze marge.
*** Afwezig in NEVO. USDA National Nutrient Database for Standard Reference geven deze waarden.
**** Bronnen verschillen sterk. Rookpunt verandert door tijd en opslag, vetvrije massa is verantwoordelijk
***** Afwezig in NEVO. 

Tekst: Daniël Gerritsen, voedingsexpert Vegetariërsbond 
 

Bronnen

nevo-online.rivm.nl
www.aocs.org
www.ah.nl
www.wikipedia.org 
www.usda.gov